Vóór het bombardement in mei 1940 kwam dit straatje in het Hang en in de Zijlsteeg uit. Het Zijl in het Westnieuwland komt al voor in een akte van 25 november 1391. In een overeenkomst tussen de stad Rotterdam en de Heemraden van Schieland van 19 februari 1571 wordt gesproken over enige ‘Zijlkens, deur dewelcke binnen der voorszegde stede het een water geleit wort int ander’. Met name worden dan genoemd het Zijl aan de Oostpoort, het Zijl onder de Raambrug ‘onlancx geleyt, loopende uyt de Spoeyevaert onder Sint Jacobsstraete in de Stincksloot’, een Zijltje bij de poort van de Sint Jorisdoelen en een Zijl tussen het huis van de toenmalige dijkgraaf en het huis van Bulgerstein.
De zijlen zelf waren de sluizen, waardoor water in- en uitgelaten kon worden. Het Zijl dat voor het bombardement in de binnenstad voorkwam, was één van die gedempte watergangen. Deze strekte zich toen uit over het gehele Westnieuwland, van het westen naar het oosten. Het oostelijke gedeelte van het Zijl werd al vroeg overbouwd, zodat alleen het gedeelte dat later als het Zijl bekend stond, nog lang open water was. Het Zijl kwam ook wel voor onder de namen Zijlsloot en Hangsloot. De minder vleiende benaming Stinksloot werd ook gebruikt, evenals de deftige naam Keizersgracht naar het huis ‘de Keizer’ aan de Noordblaak. Bij bovengenoemd besluit werd de naam Zijl gegeven aan de kade, die ten noorden van de Steigersgracht ligt.
Zijl 18 – meubelmaker Abraham van Lee
Meubelmaker Abraham van Lee verzorgde in 1938 de binnenbetimmering en de banken van de verbouw van de synagoge aan de Botersloot. Waarschijnlijk was dit de werkplaats van meubelmaker Abraham van Lee (Brussel, – Auschwitz, ) die gehuwd was met Betje Lavino (Rotterdam, – Auschwitz, ). Het echtpaar had vier kinderen; Maria (Rotterdam, – Auschwitz, ), Sara (Rotterdam, – Birkenau, ), Abraham Salomon (Rotterdam, – Rotterdam, ) en David(Rotterdam, – Rotterdam, ). Ten tijde van de oorlog woonde het gezin op de 1e Middellandstraat 76b.
Zijl 29c – Kostenlooze Israëlitische Godsdienstschool
In 1884 was deze school op dit adres gevestigd.
Zijl 30 – Abraham Stad
Lompenkoopman Abraham Stad (Rotterdam, 26 juni 1848) overleed op 62-jarige leeftijd op 3 april 1910 en hij woonde op dit adres. Abraham was gehuwd met Betje Spaanbroek (Rotterdam, – Rotterdam, ) en zij hadden een groot gezin met Gerrit (Rotterdam, – Auschwitz, ), Jacob (Rotterdam, – Auschwitz, ), Jetje (Rotterdam, 30 augustus 1878), Jaantje (Rotterdam, – Auschwitz, ), Lena (Rotterdam, – Auschwitz, ), David (Rotterdam, – Dordrecht, ), Marianna (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Isaac (Rotterdam, 24 januari 1895).
bron:
Stadsarchief Rotterdam, straatnamendatabase (geraadpleegd 12 juli 2020)
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1910/04/08 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859507:mpeg21:p010
“De nieuwe Synagoge”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1938/09/22 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 12-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000580082:mpeg21:p00013
Stadsarchief Rotterdam, Abraham van Lee, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-289, pagina 307371
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Van Lee (geraadpleegd 12 juli 2020).
Stadsarchief Rotterdam, Abraham Stad, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-452, pagina 486627
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Stad (geraadpleegd 30 augustus 2020)
illustratie:
Stadsarchief Rotterdam, collectie Topografie Rotterdam IX-1542-01 De Keizerstraat bij de kruising met het Zijl. 1928 – 1932, toegangsnummer 4202
gepubliceerd:
8 juli 2020
laatst bijgewerkt:
2 maart 2021