De Rotterdams-Joodse sportvereniging Zaoth was een bijzondere organisatie. Ze werd op 19 maart 1930 opgericht als RVV IVV en in juli 1930 werd de naam door de KNVB veranderd van RVV IVV naar Zaoth. Deze naamswijziging door de voetbalbond mag niet de indruk wekken dat deze vereniging zich alleen met voetbal bezig hield. Ook atletiek stond op het programma, er was een samenwerking met andere Joodse organisaties in Rotterdam en in 1931 schuwde de leden niet om een revue-avond op poten te zetten, getuigen verslagen uit de kranten uit die tijd.
Natuurlijk zijn er veel verslagen over uitslagen tijdens wedstrijden te vinden. Deze zijn soms interessant, zoals het verslag over de voetbalwedstrijd tussen de Ooievaars en Zaoth, waarbij rabbijn A. B. N. Davids de aftrap verrichtte.
Maar wat deed Zaoth buiten ‘het curriculum’? Een bijzonder, niet geheel positief, verslag komt al naar voren over een revue-opvoering, die werd georganiseerd in 1931. Uit ditzelfde stuk blijkt dat Zaoth, toen een jaar oud, geen kleine Joodse vereniging was.
De revue-opvoering
“Het is juist negen uur als de heer S. Stad Jr. het woord richt tot de aanwezigen. De voorzitter van Zaoth , die door een „monddefect” verhinderd is zelve het woord te nemen wordt met de meeste welwillendheid geëxcuseerd. De heer Stad memoreert namens den heer Velleman dan ook de verschillende belangrijke feiten die met den groei der Joodsche sportbeweging te Rotterdam verband houden.
De meer dan honderd leden die Zaoth telt en de 250 donateurs zijn het spreken bewijs voor de algemeen genoten belangstelling. De Voorzitter van het Centraal Comité, de heer B. Sanders, richt vervolgens het officieele welkomstwoord tot allen, die tot zijn verheugenis aan den roep van Zaoth gehoor gaven.
De heer Sanders deelt mede, dat in den boezem van het Zaoth -bestuur het plan is gerezen om de lunchtijd van den tweeden dag te reserveeren voor het houden van een vergadering door de bestuursleden e.a. afgevaardigden der aanwezige vereenigingen, welke vergadering wellicht de oprichting eener Joodsche Sportbond ten gevolge zal kunnen hebben.
In ieder geval hoopt men te geraken tot de eerste voorbereidingen die de oprichting van een Bond mogelijk zullen maken. Met een krachtig applaus wordt deze mededeeling begroet — maar ook zijn er dadelijk de z.g. pessimisten in actie, die tusschen de bedrijven door hun ongezouten meening hieromtrent in des buurmans oor fluisteren.
Onderwijl speelt het orkest de melodie van het „Go home and tell your mother” en als toevalligheid lijkt ons deze combinatie toch wel wat verdacht.
Het zou ons te ver voeren, om de bijna geheel door Zaoth-leden ten tooneele gebrachte revue (tekst en regie van Lou de Groot) geheel hier weer te geven. Vermelden wij slechts, dat de meeste der amateur-artisten met veel gemak over de planken huppelden, goede zang en een ongedwongen dialoog ten beste gaven, — en verder van hun diverse rollen maakten hetgeen er met de meeste toewijding van te maken viel. En aan die toewijding ontbrak het geenszins. Wel liet o.i. de tekst zeer veel te wenschen over. Wij hebben al eerder opgemerkt, dat het moedwillig aandikken van het dialect der minder beschaafden onder ons Joden, of onder de niet- Joden, nooit en nimmer als absoluut komisch gekenmerkt kan en mag worden. Eerder werkt dit o.i. het komische karakter eener dialoog tegen, omdat het doorgaans ver beneden het peil blijft waarop het geestelijk vermaak der massa gebracht dient te worden. Zoo ook in deze revue, die in het eerste bedrijf nog het best bevredigen kon. Daar was het de portier van het voetbalterrein die zich tegen het opdringende publiek bleef verzetten, (Betty Kriek — het evenbeeld van de bekende revuester Heintje Davids — dreigde verwoed met een ingezonden stuk in het „Jiddische Krantje”) totdat Miss Zaoth (Toosje Schrader) haar intocht had gedaan. In allermodernst rococo-costuum kwam zij — als Commère — Zaoth een trainer aanbieden in den persoon van Lou de Groot (Compère), die even later in droomtoestand een visie kreeg van Jiddische verkeersagenten en dito schoorsteenvegers.
Bijzondere vermelding verdient de solozang van Max de Groot en mej. Beppy Hamburger; de declamatie van mej. Jeanne Stad, alsook de zang der Zaoth-girls. In de solodans van het 12e tafereel, die een uitbeelding moest geven van het degradatiegevaar, konden wij jammer genoeg niet anders dan een degradatie van de amateuristische danskunst herkennen. De verschillende samenspraken, die, zooals wij hierboven reeds schreven, soms te zacht werden uitgesproken om achter in de groote zaal gehoord te kunnen worden, waren oorzaak van de tanende belangstelling van het ver van het tooneel verwijderde publiek. Terugkomende op den algemeenen inhoud der revue, merken wij op, dat ons insziens de schrijver niet geheel in zijn opzet geslaagd is. Dit komt ook, doordat de inhoud grootendeels op één en dezelfde club sloeg, en niet volgens het bekende Leeuwardensche recept — dat voor allen onvergetelijk blijkt te zijn — een meer algemeen karakter droeg. Als men wil vasthouden aan een revue-opvoering ter opluistering onzer jaarlijksche sportfeesten, dan dient men de Ned. Joodsche Sportbeweging volledig of gedeeltelijk. Men kon hiermede voor het vervolg rekening houden.”
Samenwerking met andere Joodse organisaties was er ook, getuigt een artikel van 3 augustus 1934:
De Joodsche zangvereeniging „Harpe Davids”, de voetbalvereniging „Zaoth” en de tooneelvereen. „Joodsche Vriendenkring” zullen Zondag 12 Aug. a.s. een gecombineerden boottocht houden naar Oostvoorne.
In 1935 vierde Zaoth haar eerste lustrum met een feestavond in Atlanta aan de Coolsingel, een hotel waar vaak feesten gehouden werden die door Joodse organisaties werden georganiseerd:
Het Bestuur der Sportvereeniging „Zaoth” houdt ter gelegenheid van haar eerste lustrum op 17 Maart een receptie in Café- Restaurant,,Atlanta”. Den volgenden avond, 18 Maart, zal de feestavond plaats hebben in „Pschorr”. Waar te dier gelegenheid veel attracties geboden worden, zal het zeker, daar de entreeprijs laag gesteld is, aan de noodige belangstelling niet ontbreken.
Het laatste artikel dat over Zaoth verschijnt in de dertiger jaren, op 8 mei 1936, gaat weer over de vele activiteiten van de vereniging:
Of „Zaoth” er in geslaagd is, aan haar sportvereeniging een amusementsvereeniging te verbinden, het is ons nog niet bekend. Wij twijfelen er echter geen oogenblik aan. Immers Woensdagavond 29 April j.l. heeft zij in Dancing Pschorr een avond gegeven, die zooveel verscheidenheid aan amusement bood, dat voornamelijk de jongelui wel nurksen zouden moeten zijn, zoo zij geen gevolg gaven aan dat, wat „Zaoth” oogenblikkelijk beoogt. Het was een avond, gewijd aan danswedstrijden, radio-refreinzangen en vertooning van verschillende shows. Dat de krachtige opwekking van voorzitter Velleman, toe te treden, omdat deze vereeniging „elck wat wils” zal brengen, een goed resultaat zal opleveren, daaraan twijfelen wij geen oogenblik.
Zaoth Revue
In ieder geval in 1933 was er ook een orgaan van deze vereniging, Zaoth-Revue. Het secretariaat van de vereniging werd volgens dit blad gevoerd door M. de Vries uit de Aleidisstraat 24, de redactie en administratie was in handen van C. Berkelouw van de Pompenburgsingel 25.
Volgens de Databank Sport ging de vereniging door tot 17 februari 1938, toen werd de vereniging ontbonden. Waarom dit was is niet bekend.
bron:
Nieuw Israelietisch Weekblad, 29 mei 1931 – De Revue-opvoering
Nieuw Israelietisch Weekblad, 22 feb 1935 – Zaoth
Nieuw Israelietisch Weekblad, 3 aug 1934 – Een Boottocht
Nieuw Israelietisch Weekblad, 8 mei 1936 – Zaoth
resources.huygens.knaw.nl, databank sport, lemma Zaoth (geraadpleegd 11 april 2015)
Zaoth-revue; orgaan de Rotterdamsche Sportvereeniging “Zaoth”, jrg 1, 1933, no 6, 1933. Geraadpleegd op Delpher op 26-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005827006:00001
Illustratie:
De Sumatra-Post, 22 juli 1931, hard – harder – hardst
Nieuw Israelietisch Weekblad, 11 juli 1930 – Zaoth
Nieuw Israelietisch weekblad, 28 mei 1931 – Ooievaars – Zaoth, aftrap door rabbijn A B N Davids
Zaoth-revue; orgaan de Rotterdamsche Sportvereeniging “Zaoth”, jrg 1, 1933, no 6, 1933. Geraadpleegd op Delpher op 26-02-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005827006:00001
gepubliceerd:
28 februari 2016
Laatste aanpassing:
26 februari 2022