De Voorschoterlaan is een chique straat in de wijk Kralingen van Rotterdam. De straat werd in 1884 aangelegd als de Avenue Prins Alexander met parallel eraan de Avenue Concordia. De naam werd in 1897 gewijzigd.
Aan deze straat staan verschillende stadsvilla’s. Het gedeelte bij de Oudedijk is nieuwbouw, de huizen die hier stonden moesten het veld ruimen voor de Calandlijn van de Rotterdamse Metro.
verder
Eind oktober 1897 maakte het stadsbestuur van Rotterdam een bedrag van ƒ 3400,– (waarde nu, ca. € 100.000,-) vrij om te beginnen met het aanbrengen van gasleidingen en gaslantaarns in deze laan.
Voorschoterlaan 21 – comité voor de opname van Duitse kinderen in Nederland
Mevrouw C. Solle, die in 1921 op dit adres woonde, was secretaresse van het centrale comité die zich inzette voor de (tijdelijke) opname van Duitse kinderen in Nederland. Een oproep van dit comité werd geplaatst in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland. Vermoedelijk was dit Louise Auguste Frederieke Helling (Pfaffendorf, 11 september 1877), echtgenote van Karl Konrad Otto Solle (Koblenz, 6 november 1875).
Voorschoterlaan 45a – Xanda Stradowska
Danseres Xanda Stradowska hervatte haar lessen op dit adres in oktober 1932 en adverteerde daarmee in het Weekblad voor Israëlietische Huisgezinnen. Zij was lerares aan het Rotterdams Conservatorium in de bewegingsleer van Émile Jaques-Dalcroze. Later opende ze de Balletschool Xanda Stradowska te Voorburg
Voorschoterlaan 56 – Salomon Speelman
Op 22 augustus 1928 overleed op 67-jarige leeftijd Salomon Speelman (Zaandam, 2 april 1861). Salomon was winkelier in meubelen en hij was gehuwd met Hanna Meijer (Kampen, 28 april 1861). Zij hadden de volgende kinderen: Sophia Eva (Kampen, 6 november 1889), Elisabeth (Kampen, 11 december 1890) en Flora (Kampen, 15 oktober 1892). Na het overlijden van haar man woonde Hanna in bij haar dochter Sophie Eva op de Avenue Concordia 79.
Voorschoterlaan 69a – Louis van Zwanenbergh
Louis van Zwanenbergh woonde op dit adres rond 1932 en hij en zijn echtgenote wensten ieder een goed nieuwjaar. Louis van Zwanenbergh (Veghel, 23 januari 1881 – Sobibor, 13 maart 1943) was gehuwd met Johanna van Straten (Herwijnen, 6 januari 1889 – Auschwitz, 15 oktober 1942). Lous was commissionair van beroep.
Louis en Johanna kregen de volgende kinderen:
Susanna (Rotterdam, 14 februari 1925 – Auschwitz, 15 oktober 1942),
Helena (Rotterdam, 6 februari 1927 – Auschwitz, 15 oktober 1942),
Abraham (Rotterdam, 20 juni 1928 – Auschwitz, 15 oktober 1942).
In de Voorschoterlaan kwam het gezin wonen op 5 november 1931. Op 29 april 1937 verhuisden ze naar de Noordsingel 9a, hun laatste adres voor de deportatie.
Voorschoterlaan 82 – Van Sijn
Advertentiebureau Van Sijn was in 1941 op dit adres gevestigd en adverteerde in het Nieuw Israëlietisch Weekblad.
Voorschoterlaan 112 – Marcus en Mietje Cohen
In 1941 bood mevrouw Mietje Cohen – Droomer een ‘degelijk pension’ aan voor een heer of dame. Op dit adres woonde Marcus Cohen (Heinenoord, 26 september 1880) en zijn vrouw Mietje Droomer (Rotterdam, 9 juni 1889). Mietje was een dochter van Benjamin Droomer. Mietje en Marcus werden in Auschwitz vermoord op 15 oktober 1942.
Voorschoterlaan 117 – De Winter
In 1941 zocht mevrouw De Winter, die op dit adres woonde, een liberale dagmeisje of -jongen.
Simon Levie de Winter (Lith, 21 april 1889 – Auschwitz, 28 januari 1944) was fabrikant. Hij was gehuwd met Sara Krammer (Leeuwarden, 10 oktober 1892 – Auschwitz, 28 januari 1944) en zij hadden twee zoons, Louis (Rotterdam, 4 maart 1919 – Auschwitz, 31 mei 1944) en Alex David (Rotterdam, 23 augustus 1923 – Auschwitz, 31 mei 1944).
Voorschoterlaan 120b – Abraham Hartog
De Rudelsheimstichting leende geld van de Joodse gemeente om haar werk mogelijk te maken. Abraham Hartog (Dordrecht, – Auschwitz, ) was het adres in Rotterdam waar men formulieren voor een lening kon verkrijgen en hij was vanaf 1922 secretaris van de stichting. Van beroep was hij agent in verzekeringen.
Abraham was gehuwd met Anna Cohen (Dordrecht, – Auschwitz, ) en hun kinderen waren: Helena (Rotterdam, 13 augustus 1909), Eveline (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Bertha (Rotterdam, – Auschwitz, ). Bertha voerde in 1931 het voorlopige secretariaat van de J(eugd) P(ropaganda) C(lub) van de S. A. Rudelsheimstichting. Dochter Helena (Lena) verloofde zich in augustus 1927 met Leo Koster (Rotterdam, 11 juni 1907 – Mauthausen, 14 oktober 1942).
Het gezin woonde ten tijde van de oorlog op het G. W. Burgerplein 9. Helena overleefde de oorlog.
Voorschoterlaan 123 – Andries van Creveld
Rond 1916 woonde op dit adres het gezin van veehandelaar Andries van Creveld (Rotterdam, – Auschwitz, ). Hij was gehuwd met Sophie Frederike Mathilde Wolff (Den Haag, – Auschwitz, ) en zij hadden de volgende kinderen: Andries David (Rotterdam, – Auschwitz, ), David (Rotterdam, 10 september 1906) en Henriëtte (Rotterdam, 14 juli 1911). Zoon Andries David woonde met zijn gezin ten tijde van de oorlog op Oostzeedijk 130a.
Voorschoterlaan 127 – familie Reens
In 1916 woonde op dit adres de familie Alex Reens-De Vries. Herman (Rotterdam, 27 mei 1903), hun zoon, deed op 3 juni 1916 zijn Bar Mitswah.
Koopman in vleeswaren Alexander Reens (Arnhem, 20 april 1875 – Wassenaar, 17 januari 1943) was getrouwd met Rozetta (Rosa) de Vries (Londen, 26 september 1873 – Rotterdam, 29 oktober 1918).
Naast Herman hadden Alex en Rozetta de volgende kinderen:
Reina (Rotterdam, 7 november 1905 – Auschwitz, 5 augustus 1942) en
Abraham (Rotterdam, 8 mei 1908).
Alexander hertrouwde op 3 juni 1920 met Saartje Davidson (Rotterdam, 5 februari 1892 – Auschwitz, 5 november 1942). Zoon Abraham (Abram) vierde zijn Bar Mitswah op 21 mei 1921.
Voorschoterlaan 129b – Bertha van Raalte – Lezer
Rond 1911 woonde mevrouw Bertha van Raalte – Lezer (Rotterdam, – Auschwitz, ) op dit adres. Zij was gehuwd met Isaac van Raalte (Rotterdam, – Auschwitz, ). Zij kregen op 16 april 1905 een dochter Henriëtte en het gezin woonde ten tijde van de oorlog op de Nobelstraat 71a in Rotterdam. Isaac was in 1914 betrokken bij de weldadigheidsfonds ‘Weldoen in Geheim’. Henriëtte verloofde zich op 21 september 1924 met Ernest Johan Noldus Sanders (Rotterdam, 22 september 1901 – Rotterdam, 22 april 1981).
Voorschoterlaan 132 – Nettie van Gelder
Op 4 augustus 1914 overleed hier de 21-jarige Jeannette Maria (Nettie) van Gelder (Rotterdam, 8 september 1892), dochter van Maurits van Gelder (Harlingen, – Auschwitz, ) en Eva Pool (Rotterdam, – Auschwitz, ). Nettie had een oudere zus Gezina (Rotterdam, 16 april 1887) en een oudere broer Jacob (Rotterdam, – Midden-Europa, ) en een jongere zus Johanna Michelina (Rotterdam, 5 september 1895). Ten tijde van de oorlog woorden Maurits en Eva op de Koningin Emmakade 121 in Den Haag.
Voorschoterlaan 135 – Herman Hertzberger
Tussen 1910 en 1920 woonde het gezin van Herman Hertzberger op dit adres.
Voorschoterlaan 135 – Mok
Het gezin Mok, van de oud-papierhandel, heeft een tijd op dit adres gewoond.
Bron:
www.wikipedia.nl, lemma Voorschoterlaan (geraadpleegd 8 jan 2016)
www.joodsmonument.nl, lemma De Winter, lemma Cohen (geraadpleegd 8 jan 2016)
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 26 mei 1916, Reens, nummer 127
ibidem, 9 dec 1921, Hartog, nummer 120
ibidem, 30 sep 1932, Zwanenbergh, nummer 69
Het Joodsche Weekblad, 31 okt 1941, Cohen, nummer 112
ibidem, 12 dec 1941, De Winter, nummer 117
ibidem, 12 dec 1941, Van Sijn, nummer 82
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Louis van Zwanenbergh
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Alexander Reens
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Herman Hertzberger
Rotterdams Nieuwsblad, 29 okt 1897, gasleiding en lantaarns
www.iisg.nl, waarde gulden / euro omrekentool
“Familiebericht Reens”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1916/05/26 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 16-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859618:mpeg21:p006
“Advertentie Van Creveld”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1916/12/29 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 16-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860486:mpeg21:p008
“Advertentie Hartog”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1923/09/07 00:00:00, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 16-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872444:mpeg21:p016
Stadsarchief Rotterdam, Abraham Hartog, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-176, pagina 188475
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Hartog (geraadpleegd 16 juli 2020).
“Advertentie Zwanenbergh”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1932/09/30 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 16-07-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874797:mpeg21:p011
Stadsarchief Rotterdam, Albert van Creveld, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851089, pagina 95320
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Van Creveld
“INGEZONDEN STUKKEN, Solle”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1923/11/16 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 14-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000583037:mpeg21:p00010
“INGEZONDEN STUKKEN, Bertha Hartog”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1931/10/02 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 14-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586031:mpeg21:p00006
C. Solle, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-446.
Van Raalte – Lezer, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 42, 1911, no 50, 15-12-1911. Geraadpleegd op Delpher op 02-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418155:00001
Nettie van Gelder, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 45, 1914, no 32, 07-08-1914. Geraadpleegd op Delpher op 02-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005419135:00001
Stadsarchief Rotterdam, Maurits van Gelder, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-144.
I. van Raalte, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 45, 1914, no 36, 04-09-1914. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005419139:00001
Rosa de Vries, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 49, 1918, no 44, 01-11-1918. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005421044:00001
Bar Mitswah Abram Reens, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 52, 1921, no 19, 13-05-1921. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005422019:00001
Rudelsheimstichting secretaris, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 53, 1922, no 21, 26-05-1922. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005422072:00001
Henriëtte van Raalte, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 55, 1924, no 37, 12-09-1924. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005423041:00001
Helena Hartog, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 58, 1927, no 31, 05-08-1927. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425031:00001
Stadsarchief Rotterdam, Salomon Speelman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-448.
Salomon Speelman, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 59, 1928, no 35, 31-08-1928. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425087:00001
Xanda Stradowska, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 63, 1932, no 42, 14-10-1932. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005426146:00001
Abraham Hartog, verzekeringen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 64, 1933, no 14, 07-04-1933. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005427014:00001
illustraties:
indexfoto 8 januari 2016 © joodsamsterdam.nl
I. van Raalte, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 45, 1914, no 36, 04-09-1914. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005419139:00001
Xanda Stradowska, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 63, 1932, no 42, 14-10-1932. Geraadpleegd op Delpher op 03-12-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005426146:00001
gepubliceerd:
3 maart 2016
laatste aanpassing:
3 december 2021