De Vierwindenstraat dankt haar naam aan het huis “De Vier Winden” aan de Westewagenstraat en was een belangrijke straat in de Zandstraatbuurt.
De Zandstraatbuurt was een buurt van criminelen, prostitutie en arme Rotterdammers waaronder veel Joodse inwoners. Dat de buurt “pittig” was bewijst dit artikel uit het Rotterdamsch Nieuwsblad van 14 augustus 1906.
‘Bloedig drama
In den nacht van Zaterdag op Zondag heeft wederom een bloedig drama plaats gehad in de omgeving van de Zandstraat, een drama, dat bijna een menschenleven had gekost.
In de rumoerige Zandstraat en omgeving te midden van zeelieden van alle natiën, o.a. marinematrozen van het Duitsche oorlogsschip “Stein”, zat de kermisstemming er al danig in. Verschillende kleine schermutselingen, meerendeels uitgelokt door opgeschoten jongens van zeer verdacht allooi, hadden reeds plaats gehad, toen de 17-jarige Willem Van Vliet, heier van beroep, wonende Warmoeziersstraat 94, twist kreeg met zijn meisje op den hoek van de Vierwindenstraat en Weste Wagenstraat.
Van Vliet sloeg zijn meisje, er ontstond allengs een oploop en verschillende omstanders mengden zich in den twist, o.m. de 19-jarige Wilhelmina Le Cier, geboortig uit Leiden en wonende Noorderstraat 21, en de 22-jarige los-werkman Fritsch.
Van Vliet trok daarop een soort dolkmes, vlijmscherp, en zwaaide er als een wildeman mee in het rond. Fritsch kreeg een messteek in den rug, een andere man een steek in de borst, doch het mes stootte af op het vest, zonder edele deelen te raken, daarop stiet de geweldenaar het mes met groote kracht Wilhelmina Le Cier in de rechterzijde van den buik, zoodat ’t wel 6 c.M. naar binnen drong en in het lichaam bleef zitten. Toen koos de dader het hazenpad, terwijl Wilhelmina Le Cier de Vierwindenstraat doorliep, de Zandstraat in en zij daar het mes uit de wond trok, toen zij een paar politieagenten tegemoet liep en hun het bebloede mes ter hand stelde.
De agenten en burgers droegen haar naar het Ziekenhuis, waar haar toestand hoogst bedenkelijk werd geacht: de ingewanden waren doorboord. Onmiddellijk werd zij in behandeling genomen en geopereerd, ter voorkoming van infectie der afgrijselijke buikwond. Dank zij de spoedige opname, hoopt men haar in het leven te behouden.
Ook Fritsch werd naar het Ziekenhuis gebracht. De dader was spoedig gegrepen op de Boerenvischmarkt en overgebracht naar het politiebureau aan de Groote Pauwensteeg’.
Vierwindenstraat 17 – I. de Haan
De zuivelhandel van I. de Haan was hier rond 1885 gevestigd. Twee jaar later adverteerde W. Drielsma met deze zaak. In 1891 noemde opperrabbijn Ritter Drielsma als een van de drie zuivelhandelaren waarbij hij niet kon instaan voor het koosjer-zijn van de zuivel.
Vierwindenstraat 27 – M. A. Emanuel
In 1885 was M. A. Emanuel de vertegenwoordiger van Paaschbroodfabriek ‘De Concurrent’ te Meppel en verkocht vanaf dit adres deze matzes.
Vierwindenstraat 29 – Friezer
Juffrouw Friezer had in 1897 op dit adres een “gelegenheid tot het verbruik van drink- en eetwaren” (café – logement). Ze ontving een boete omdat er regelmatig klanten aanwezig waren ná sluitingstijd.
Een jaar later komt dit gezin weer in de krant. Joseph Friezer, barbier, 21 jaar oud kreeg twist met de twintigjarige steenhouwer W. B. Heerdink van de Delftschevaart 58. Friezer had zich beledigend over de moeder van Heerdink uitgelaten. Friezer gaf een mep waarop Heerdink zijn knipmes trok en Friezer in de onderbuik stak. De ingewanden puilden eruit, volgens het artikel in de krant.
De enige die in het Stadsarchief Rotterdam overeenkomsten met de gegevens uit de krant heeft en Joseph Friezer kan zijn is Joseph die op 25 maart 1877 in Rotterdam werd geboren als zoon van Eliasar Josef Friezer (Naaldwijk, 24 mei 1847 – Amsterdam, 1 april 1929), pettenmaker, en Naatje de Groot (Delft, 2 september 1849 – Amsterdam, 25 april 1929). Zij hebben ook op de Oppert 14 gewoond.
Joseph Friezer was toneelspeler, overleed op 27 augustus 1931 en was gehuwd met Klara Valensa (Amsterdam, 25 maart 1872 – Westerbork, 30 april 1943). Joseph en Klara hadden een zoon Marcus Eliazar (Amsterdam, – Sobibor, ).
bron:
Rotterdamsch Nieuwsblad 14 aug 1906.
Nieuwe Tilburgsche Courant, 7 nov 1897, Friezer, nummer 29
Tilburgsche Courant, 14 juli 1898, Friezer, nummer 29
Hazelet, Rotterdam zoals wij het kenden – (Rotterdam 1947)
Stadsarchief Rotterdam, adresboek 1898, D Friezer, nummer 29-31
Stadsnieuws Friezer “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 11-07-1898, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010177354:mpeg21:p013
Stadsarchief Rotterdam, Joseph Friezer, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 165 pagina 162
Stadsarchief Rotterdam, Joseph Friezer, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 77
www.joodsmonument.nl, lemmata Friezer (geraadpleegd 21 juli 2021)
Emanuel, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 6, 20-02-1885. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401006:00001
I. de Haan, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 35, 09-09-1885. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401035:00001
Drielsma, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 18, 1887, no 36, 16-09-1887. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005403036:00001
Ritter, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 22, 1891, no 4, 30-01-1891. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005406004:00001
illustraties:
Emanuel, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 6, 20-02-1885. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401006:00001
I. de Haan, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 40, 16-10-1885. Geraadpleegd op Delpher op 21-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401040:00001
gepubliceerd:
6 maart 2016
Laatst bijgewerkt:
21 juli 2021