De Vierambachtsstraat is een straat in Rotterdam-West tussen de 2e Middellandstraat en de Mathenesserbrug. Deze naam werd op 10 april 1908 vastgesteld College van Burgemeester en Wethouders. De straat ligt ter plaatse waar vroeger de ambachten Beukelsdijk en Schoonderloo aan elkaar grensden. Ze vormde de verbinding tussen het Middelland en Mathenesse. Alleen Middelland kwam nooit afzonderlijk als ambacht voor. Zodoende is de straatnaam niet geheel juist en zou Drieambachtsstraat moeten zijn.
Vierambachtsstraat 26b – manufacturen Ant. A. Stapels
Ant. A. Stapels adverteerde voor de oorlog regelmatig in het Nieuwsblad voor Israëlietische Huisgezinnen.
Vierambachtsstraat 29 – David Bouwman
Op 17 april 1928 overleed David Bouwman (Rotterdam, 27 augustus 1900) op dit adres, echtgenoot van Betsy Rosalina Davidson (Gouda, – Auschwitz, ). Ten tijde van de oorlog woonde Betsy op de Polslandstraat 138b.
Vierambachtsstraat 64 – Sigarenmagazijn Margulies
rond 1838 was hier de sigarenmagazijn van J. Margulies gevestigd met een filiaal op de Graaf Florisstraat 90. Daar meer informatie over dit gezin.
Vierambachtsstraat 66a – Maurits en Sophie van Thijn
Tijdens de oorlog woonden kantoorbediende Maurits van Thijn (Zaandam, – Auschwitz, ) en zijn vrouw Sophie de Vries (Rotterdam, – Auschwitz, ) hier met hun dochtertje Clara. Op 26 juli 1942 schreef Maurits een brief aan zij goede vriend Dolf Henkes waar hij schreef: „Beste Dolf, Je zult waarschijnlijk wel al hebben gehoord, dat de volgende week (dus morgen) een aanvang wordt gemaakt met het wegsturen van de Rotterdamsche Joden tusschen 15 en 50 jaar. Aangezien de oproeptermijn is ingekort van aanvankelijk een week tot thans 24 uur, is er dan geen gelegenheid meer om afscheid te nemen. Als je dus komende week eens een avondje langs wilt komen, zouden we dat wel prettig vinden.” Dit is het laatste tastbare wat overbleef van Maurits en Sophie.
Dolf Henkes, was een kunstschilder en het briefje kwam boven water toen in 2014 het Verhalenhuis Belvédère een expositie van zijn schilderijen voorbereidde. Het vermoeden is dat Dolf inderdaad op bezoek is geweest, en dat is besproken hun tweejarige dochtertje in veiligheid te brengen. Zeker is dat Henkes haar enige tijd onder zijn hoede heeft gehad op Katendrecht. Henkes brengt Clara onder bij het kinderloze echtpaar Willem en Elisabeth van der Kaden, zodat de wens van Maurits en Sophie in vervulling gaat: dat hun dochtertje relatief veilig in een christelijk gezin kan opgroeien. Haar pleegouders beschermen haar, maar schermen haar ook af van haar verleden. Lange tijd weet zij niet beter dan dat Willem en Elisabeth haar ouders zijn. Zo groeit Clara op als Sonja van der Kaden en woont in Schiedam.
In het begin van de jaren vijftig emigeert het gezin naar de Verenigde Staten en de dan twaalfjarige Sonja moet haar paspoort ondertekenen. Willem en Elisabeth vertellen haar de waarheid – dat ze eigenlijk Clara van Thijn heet.
Sonja DuBois – na het huwelijk met Ron DuBois neemt zij zijn naam aan – vertelt in de VS nog steeds haar verhaal op scholen. Dit om te waarschuwen voor de gevaren van antisemitisme en andere vormen van racisme. Het Engelstalige boek van Sonja DuBois is te koop bij Amazon.
Vierambachtstraat 68 – antiquariaat Lampusiak
Eind oktober 1956 werd hier de boekenwinkel / antiquariaat van Michal Lampusiak gevestigd.
Vierambachtsstraat 108b – gezin Kets de Vries
Mevrouw Kets de Vries zocht in maart 1942 een hulp in de huishouding en plaatste daarvoor een annonce in het Joodsche Weekblad. Zij was Branco van Dantzich (Rotterdam, – Auschwitz, ) en was gehuwd met groothandelaar Jacob Kets de Vries (Rotterdam, – Birkenau, ) en zij hadden een zoon Arnold (Rotterdam, – Auschwitz, ).
Vierambachtsstraat 121 – B. Nijveen
In 1927 woonde hier de familie B. Nijveen.
Vierambachtsstraat 123 – Jack van Gich
Op 6 april 1935 werd Jack van Gich (Rotterdam, – Auschwitz, hier geboren, zoon van Sara de Winter (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Benjamin van Gich (Rotterdam, – Auschwitz, ). Jack had twee oudere zussen, Betje Rachel (Rotterdam, – Auschwitz, ) en Rachel (Rozet, Rotterdam, – Auschwitz, ). Ten tijde van de oorlog woonde het gezin op de Jozef Israëlslaan 155 in Rijswijk.
Vierambachtsstraat 131 – L. Kamp
Rond 1928 was hier de haardenzaak van L. Kamp gevestigd.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, straatnamendatabase, Vierambachtstraat
Frank de Kruijf, Opeens voelde Sonja ‘de schuld’ van de overlevende, in NRC, 29 april 2021.
“Advertentie Nijveen”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1927/05/06 00:00:00, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 03-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858176:mpeg21:p008
“Familiebericht Bouwman”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1928/04/20 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 03-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858014:mpeg21:p006
“Familiebericht van Gich”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1935/04/11 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 03-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582007:mpeg21:p00003
www.joodsmonument.nl, lemmata Van Gich (geraadpleegd 3 mei 2021)
“Advertentie Kets de Vries”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 1942/03/06 00:00:00, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 03-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318308:mpeg21:p012
www.joodsmonument.nl, lemmata Kets de Vries (geraadpleegd 3 mei 2021)
Stapels. Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 30 maart 1928. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425065:00001
L. Kamp, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 5 oktober 1928. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425092:00001
Rozet van Gich, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 6 februari 1931. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005426058:00001
Margulies, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 30 september 1938. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005429092:00001.
Lampusiak in nieuwe zaak. “Het Rotterdamsch parool”. Rotterdam, 01-11-1956, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 28-01-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSARO02:164895028:mpeg21:p00007.
illustratie:
“Familiebericht van Gich”. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 1935/04/11 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 03-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582007:mpeg21:p00003
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid. PBK-1988-227 Gezicht op de Vierambachtsstraat, vanaf het Mathenesserplein. Rechts de Mathenesserlaan. 1930. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam toegangsnummer 4029
Stapels. Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 30 maart 1928. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425065:00001
L. Kamp, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 5 oktober 1928. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005425092:00001
Margulies, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen, 30 september 1938. Geraadpleegd op Delpher op 05-05-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005429092:00001
gepubliceerd:
3 mei 2021
laatst bijgewerkt:
5 mei 2021