– Jacob Haagman
(Rotterdam, 21 december 1895 – Auschwitz, 30 september 1942) – 46 jaar
– Esther Haagman-Spreekmeester
(Rotterdam, 25 februari 1903 – Auschwitz, 5 augustus 1942) – 39 jaar
– Joseph Spreekmeester (stiefzoon)
(Rotterdam, 4 juli 1928 – Auschwitz, 5 augustus 1942) – 14 jaar
De ouders van Jacob Haagman; Louis en Mietje Haagman-Ossendrijver
Voor het verhaal van Jacob Haagman gaan we terug in de tijd. Het eind van de negentiende eeuw, de tijd dat zijn ouders een gezin stichtten. Het gezinsleven van dit echtpaar speelde zich af in de Zandstraatbuurt, een belangrijke straat in het centrum van Rotterdam die werd bevolkt door het Joodse proletariaat.
Louis (1870) en Mietje Haagman (1873) trouwen op 28 juni 1893, hier op de foto in hun jonge jaren. Vermoedelijk betreft het hun huwelijksfoto. Ze zijn beiden marktkooplui in ‘groente en visch’, volgens de gezinskaart. Ze krijgen maar liefst veertien kinderen, waarvan één zoon die na een maand in 1897 overlijdt. Jacob, wiens verhaal we hier vertellen, is het op een-na-oudste kind. Zijn zus Sara is twee jaar ouder.
Begin januari 1926 wenst vader Louis zijn klanten via een advertentie in de Nieuwe Rotterdamsche Courant een voorspoedig jaar. De historische Vischmarkt , waar ze wellicht hun waren aanprezen, lag nabij de Leuvehaven, en werd op 14 mei 1940 totaal verwoest. Het gezin verhuist regelmatig; de Zandstraat, Wagenstraat, Leeuwenlaan, Peperstraat, Raamstraat, Middellandplein en de Helmersstraat, het zijn allemaal straten waar het gezin Haagman met hun kinderen gewoond hebben.
Jakob Haagman
De zoon van Louis en Mietje; Jacob (1895) ontwikkelt zich van koopman, magazijnbediende tot fotograaf. In de archieven van Yad Vashem omschrijven ze zijn beroep als redacteur van een krant. Hij trouwt, als hij 24 jaar is, op 24 november 1920 in Rotterdam met de 19-jarige Elizabeth IJer (1899), een dochter van Abraham IJer en Kaatje Stad. Het echtpaar krijgt drie kinderen; Mietje (1921); Kaatje (1924) en Anna (1926). De tweede dochter Kaatje overlijdt na vier maanden op 25 januari 1925. Het gezin woont tijdens hun huwelijk in de Lijnbaanstraat 20a, maar verhuist vele keren, onder andere naar de Helmersstraat, de straat waar ook zijn ouders Louis en Mietje wonen. In augustus 1928 woont hij op de Middellandplein 16a, daarna opnieuw in de Helmersstraat op nummer 18a en 11a. Het huwelijk van Jacob en Elizabeth houdt geen stand. Na acht jaar wordt op 23 november 1928 de scheiding uitgesproken.
De kinderen blijven bij hun moeder wonen, die op 3 september 1930 hertrouwt met Emanuel van Leeuwen, een zoon van Abraham van Leeuwen en Anna Ossendrijver. Zij wonen in bij het gezin Van Leeuwen en worden allen tijdens de Sjoa vermoord.
Een tweede huwelijk
Jakob hertrouwt op 18 oktober 1930 met Esther Spreekmeester (1903). Zij is de dochter van Josef Spreekmeester en Mietje Grootkerk. Het echtpaar gaat wonen in de Nieuwe Kerkstraat 27a, in buurt van de Laurenskerk. Esther kreeg voor haar huwelijk op 19-jarige leeftijd een buitenechtelijke zoon Max, die slechts acht maanden oud werd. In juli 1928 bevalt zij opnieuw van een buitenechtelijke zoon; Jozeph. Deze zoon wordt opgenomen in het gezin van Jacob Haagman en Esther Spreekmeester. Jozeph wordt niet door Jacob erkend, dus behoudt de naam Spreekmeester. Van de Nieuwe Kerkstraat verhuizen ze op 30 september 1937 naar de Vriendenlaan 33b. Vanaf 13 november 1941 wonen ze in de Tolhuislaan 31a op Katendrecht.
Registratie Joden
Vanaf juni 1941 al worden alle personen van geheel of gedeeltelijke Joodse afkomst verplicht zich in hun woonplaats te laten registreren, op weigering stond vijf jaar gevangenisstraf.
Jacob, Esther en Joseph
Jacob Haagman, zijn vrouw en stiefzoon reageren op de 1e oproep van Loods 24. Ze worden op 31 juli 1942 naar Westerbork getransporteerd. Vanuit Westerbork volgt op 3 augustus 1942 hun transport naar Auschwitz. Esther en haar zoon Jozeph worden vrijwel direct bij aankomst aldaar op 5 augustus 1942 vermoord. Jacob verblijft nog twee maanden in Auschwitz alvorens hij op 30 september 1942 vermoord.
Hoe is het de ouders en de zussen van Jacob Haagman vergaan?
De ouders van Jacob; Louis en Mietje
De ouders van Jakob werden op 9 april 1943 in Sobibor vermoord. Het gezin werd verder zwaar getroffen. Niet alleen zes van hun volwassen kinderen werden vermoord, maar ook hun kleinkinderen. Drie dochters Elisabeth, Henriette en Sara in 1942. Twee andere dochters Dina en Lea in 1943.
Zus Sara Achttienribben-Haagman
De zus van Jakob, Sara, woonde in Amsterdam. Ze was getrouwd met Louis Achttienribben. Samen runden ze een winkel in in- en verkoop van tweedehands kleding. Zij werden op 8 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.
Zus Henriëtte Nooitrust-Haagman
Henriëtte Haagman trouwde in 1935 met Felix Nooitrust . Dit gezin komt ook ter sprake in het verhaal van Sara Nooitrust in de Atjehstraat 10a.. Sara was de schoonmoeder van Henriëtte. Felix en Henriëtte kregen een dochter Sara en een zoon Josef, vernoemd naar de ouders van Felix. Felix was meubelmaker in de Agniesestraat 2a, in Rotterdam-Noord, waar het gezin ook woonde. Ze werden op 3 augustus 1942 gedeporteerd naar Auschwitz. Felix werd 28 jaar, Henriette 26 jaar, Sara 5 jaar en Josef negen maanden.
Zus Dina Bannet-Haagman
Dina Haagman trouwde met Jacob Bannet. Ze kregen twee kinderen; Lion Joseph en Anna. Na het bombardement vluchtten ze naar Dordrecht waar ze gingen wonen aan de Jan Vethkade. De familiegeschiedenis ontwikkelde zich dramatisch. Alleen vader en zoon overleefden de oorlog. Vader vluchtte naar Zwitserland. Dina en haar kinderen probeerden hem te volgen. Zoon Lion werd eerst alleen naar Charleroi gebracht. Hij bespeurde onraad en sprong op een trein naar Antwerpen en dook onder in Turnhout. Moeder en dochter liepen bij de grens met Frankrijk in de val en werden overgebracht naar doorgangskamp Drancy. Beiden werden vermoord in Auschwitz.
Zus Lea van Sister-Haagman
Lea trouwde met Benjamin van Sister, die op 1 november 1939 als banketbakker geregistreerd stond. Ze woonden in Amsterdam. Benjamin werd op 9 april 1943 in Sobibor vermoord, Lea op 5 februari 1942 in Auschwitz.
Zus Elisabeth Grietje Jacobs-Haagman
Volgens een lijst met winkels van joodse eigenaren, opgesteld door de Amsterdamse politie in 1940, had dit gezin een fotoartikelenzaak op de President Steynstraat 15 te Amsterdam.
bron:
nieuwjaarswens, Advertentie. “De Maasbode”. Rotterdam, 01-01-1926. Geraadpleegd op Delpher op 14-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000193636:mpeg21:p011
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/354784/annie-bannet
http://www.stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_anna_bannet.html
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/354824/lea-van-sister-haagman
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/479225/philip-jacobs-and-his-family
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/354784/annie-bannet
http://www.stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_anna_bannet.html
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/354824/lea-van-sister-haagman
https://www.joodsmonument.nl/nl/page/479225/philip-jacobs-and-his-family
www.delpher.nl
Politiearchief, Stadsarchief Amsterdam
illustraties:
nieuwjaarswens, Advertentie. “De Maasbode”. Rotterdam, 01-01-1926. Geraadpleegd op Delpher op 14-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000193636:mpeg21:p011
huwelijksfoto, Particulier bezit; W.J.J. van den Berg, foto is gevonden en gered op de Noordermarkt van Amsterdam. Toestemming Hans van den Berg, 9 januari 2022.
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-6912 Drukte op de Zeevischmarkt aan de Blaak, uit het zuidoosten gezien. Op de achtergrond panden aan de Leuvehaven. 1885. Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029
Jakob Haagman, Copyright: Yad Vashem. Toestemming om te publiceren, 15 juni 2021, Ozana Korol
Sara Achttienribben, copyright: Yad Vashem (toestemming om te publiceren. 11 januari 2022, Ricki Prince)
kledingzaak, copyright: Yad Vashem (toestemming om te publiceren. 11 januari 2022, Ricki Prince)
Henriëtte Nooitrust, https://oudefamiliefotos.jimdofree.com , toestemming, 25 augustus.
Dina Bannet, copyright: Yad Vashem (toestemming om te publiceren, 11 januari 2022, Ricki Prince)
Lea van Sister, copyright: Yad Vashem (toestemming om te publiceren, 11 januari 2022, Ricki Prince)
Grietje Jacobs, copyright: Yad Vashem (toestemming om te publiceren, 11 januari 2022, Ricki Prince)
Colofon:
Project: Stichting Kaapse Kringen, Marianne Ketting
Tekst: Stadsatelier Corneel, Cora de Roon
Research: Han de Bruijne, Cora de Roon
Eindredactie: Rob Snijders, historicus (www.joodserfgoedrotterdam.nl)
disclaimer
Wij hebben onze uiterste best gedaan van het materiaal op de website de makers en rechthebbenden te achterhalen. Ook hebben wij ons uiterste best gedaan om de ons aangeleverde informatie op de website zo verantwoord mogelijk te presenteren. Al hoewel wij daarbij zeer zorgvuldig te werk zijn gegaan kan het toch zijn dat een bezoeker, auteur, gebruiker of rechthebbende meent dat publicatie in strijd is met zijn of haar rechten, zoals portretrecht(en) en of auteursrechten. Indien een dergelijk situatie het geval lijkt verzoeken we onmiddellijk contact op te nemen met de projectleiders.
gepubliceerd:
14 januari 2022
laatst bijgewerkt:
15 januari 2022