 |
| menu |
| voorwoord |
| achtergrond |
| Ellen Vomberg |
| Stolpersteine |
| oproep |
Achtergrond
Er zijn geen familiebanden, maar andere aanleidingen geweest voor de Ellen Vomberg om, gesteund door veel andere bewoners, Stolpersteine aan te vragen voor het Noordereiland.
Slachtoffers van de Holocaust
Belangrijkst is uiteraard het herdenken van de Joodse slachtoffers en de herinnering aan hun
discriminatie, uitsluiting, vervolging en tenslotte: moord. De Stolpersteine brengen hen terug in de wijk: het waren net zulke mensen, in net zulke woningen, als de huidige wijkbewoners.
Diversiteit van de wijk en het belang van vrijheid en democratie
Op het Noordereiland wonen veel mensen met verschillende culturele achtergronden. Het blijft lastig, zelfs in deze kleine en begrensde wijk, om onderlinge verbindingen te laten ontstaan. Autochtone bewoners bepalen veel van wat er in de wijk gebeurt. Er is weinig contact met en daardoor afstand tot andere culturen, over en weer, met gevaar voor discriminatie.
Oorlogsgeschiedenis van het Noordereiland
Het Noordereiland speelde een centrale rol in de Tweede Wereld oorlog, vanwege de strategische ligging midden in de Maas. Aandacht hiervoor ging vooral naar de gevechten tussen de mariniers en Duitse soldaten rond de Maasbruggen en het begin van de capitulatie-onderhandelingen in de voormalige IJssalon.
Ondanks deze historische gebeurtenissen en nog bestaande vooroorlogse panden werden er nog geen herdenkingen georganiseerd. Weinig tot niets was bekend over de joodse slachtoffers van het Noordereiland. Steeds meer informatie werd door de aanvraagster gevonden via archieven, meerdere websites, oproepen en hulp van anderen. De Stolpersteine zijn een menselijke aanvulling op de oorlogsmonumenten van architectuur.
Belang van educatie: onderwijs, musea en beelden in de openbare ruimte
De aanvraag voor Stolpersteine is in 2017 begonnen vanuit de namen van vijf Joodse kinderen die op het Noordereiland woonden. Zij staan vermeld op het Joods Kindermonument, tussen de namen van in totaal 686 Rotterdamse Joodse kinderen van 0 tot en met 12 jaar. Allemaal werden zij gedeporteerd en vermoord. Vanwege het belang van onderwijs is het project erom heen gestart op de basisschool in de wijk.
Zelfs veel volwassen en autochtone bewoners van het Noordereiland kennen de vlakbij gelegen monumenten niet of weten niet wat zij betekenen. Vanwege de samenstelling van de huidige maatschappij is het belangrijk ook de allochtone bewoners bij de educatie en herdenkingen te betrekken. Liefst ook andersom: er zijn veel overeenkomsten in de gevolgen van oorlog en onderdrukking.
Herdenken = waken voor discriminatie
Tijdens vrijwel alle oorlogsherdenkingen wordt ook stil gestaan bij hedendaagse oorlogen en vormen van discriminatie in algemene en internationale zin. De Stolpersteine van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig zijn perfecte symbolen om aan dit onrecht herinnerd te worden, zichtbaar tijdens het dagelijks leven in de openbare ruimte van vandaag.
illustraties:
De voormalig IJssalon nu. Ellen Vomberg nam het initiatief voor een plaquette (2010) en monumentenstatus (2020) van dit pand.
‘De Muur’: monument van Stichting Loods 24 en Joods Kindermonument (Wim Quist 2013). Foto D. de Bruijne, met vriendelijke toestemming d.d. 20 juli 2024.
gepubliceerd:
18 juni 2024
laatst gewijzigd:
22 oktober 2024