Sophia Belia (Sophie) Haas werd in Hellevoetsluis geboren op 9 augustus 1896 als enig kind van uitbater van een meubelzaak op de Westkade 64 in Hellevoetsluis Meijer Haas (Hellevoetsluis, 23 augustus 1859 – Hellevoetsluis, 18 januari 1919) en Anna Franken (Gendringen, – Auschwitz, ).
Sophie vertrok uit Hellevoetsluis op 1 juni 1912 en ging in Rotterdam wonen.
Ze werd concertzangeres (sopraan) en lerares aan het Conservatorium Rotterdam. De eerste keer dat ze in de kranten verscheen voor een optreden was toen ze een aria uit Freischütz zong voor Weense noodlijdenden. Dit was tijdens een inzamelingsactie in de Grote Doelezaal in Rotterdam in december 1919.
Op 7 januari 1920 werden er vier conservatoriumconcerten gegeven in de Nutzaal op de Oppert 81 in Rotterdam, Sophie was er bij. In de jaren twintig versnelt haar carrière en worden er regelmatig optredens gegeven. Ook voor Joodse doelen, zo zong ze op 19 mei 1920 in de Grote Schouwburg tijdens een Fancy-Fair voor de Joodsche Invalide. Sophie zong in 1920 bij de Rotterdamse Zangvereniging ‘Amphion’. Tijdens een concert van deze vereniging trad Sophie op met harpiste Rosa Spier (Den Haag, 7 november 1891 – Amsterdam, 8 juli 1967) naar wie in 1969 het Rosa Spier Huis in Laren is vernoemd.
In september 1921 bestond de Synagoge te Oss negentig jaar. Dit werd groots gevierd, er was een zangkwartet aanwezig dat was samengesteld uit leden van het Amsterdamse Groote Sjoelkoor wat zong, en ook Sophie zong er. In 1922 trad Sophie op met het Rotterdamsch Philharmonisch Orkest, en in april van dat jaar voor de Rotterdamse afdeling van Alliance Israelite Universelle. Sophie trad niet alleen in het westen van het land op, vanaf 1922 trad ze regelmatig op bij Vereeniging De Harmonie in Groningen.
In augustus 1923 trad Sophie in Schiedam op met tenor Jaap Both. Of ze elkaar daarvoor al kenden is niet bekend maar een jaar later trouwde ze met deze Nederlands-hervormde Jacob (Jaap) Both (Rotterdam, 13 april 1889-1967). Ze kreeg met hem twee dochters, Else Ineke (Rotterdam, 8 januari 1930) en Hannie Louise (Rotterdam, 1 november 1931). 
Vanaf 1924 verschijnen er ook advertenties van Sophie waarin ze aangeeft les te geven. Uit een van de eerste advertenties blijkt dat ze toen op de Oudedijk 305 in Rotterdam woonde. In 1925 geeft Sophie les op het Conservatorium voor Muziek op de Mauritsweg 5. Vanaf de tweede helft van de jaren twintig is Sophie ook regelmatig op de radio te horen.
Op 10 januari 1926 treedt Sophie, en ook haar man, op in het W.B. theater op de Nieuwe Binnenweg 326 ten bate van de watersnoodramp. Omdat de Maas door haar dijken brak waren er gebieden in Limburg, Brabant en Gelderland overstroomd.
Na haar huwelijk wordt Sophie geleidelijk Sophie Both – Haas genoemd in de pers. En niet alleen in de pers, ook in oratorium dat van Sophie was schrijft ze haar naam – Sophie Both – Haas. Het gezin woonde vanaf 1928 op de Claes de Vrieselaan 141b en vanaf 1935 op de Rochussenstraat 177b.
In de jaren dertig gaan de optredens door, zowel op de radio als bij grotere uitvoeringen. In april 1941 trad Sophie in Rotterdam op met het Arbeiderszangkoor ‘De Stem des Volks’ in de Wilhelminakerk. Dat is een van de laatste optredens tijdens de oorlog. Als Joodse vrouw mag Ruth verder tijdens de oorlog niet meer optreden. Tijdens de oorlog werd Sophie door haar gemengde huwelijk beschermd, een gemengd huwelijk was overigens geen garantie daarvoor.
De eerste keer dat Sophie weer genoemd wordt, is in juli 1945, tijdens een door het gemeentebestuur georganiseerde rouwplechtigheid in het Stadhuis te Rotterdam waar verwanten bij waren uitgenodigd van mensen die waren omgekomen in de oorlog. Sophie zong er. Sophie gaf tot vlak voor haar overlijden nog zangles. Na haar overlijden in Rotterdam op 13 oktober 1975 schreef het NRC over haar:
ROTTERDAM, 15 okt. — Het afgelopen weekeinde is de sopraanzangeres Sophie Both-Haas te Rotterdam overleden. Ze is 79 jaar geworden. Sophie Both-Haas, wier zilverlichte sopraanstem oudere muziekliefhebbers zich goed zullen herinneren, werd in 1896 te Hellevoetsluis geboren en studeerde zang bij Anton Sistermans, Aaltje Noorderwier en Jeanne Landré. Talloos zijn de keren geweest dat ze sopraansoli bij oratoriumuitvoeringen zong, o.a. bij Excelsior onder Bernard Diamant en Phons Dusch, het Toonkunstkoor te Rotterdam en bij koorverenigingen in de andere grote steden. Ook werkte ze aan operetteconcerten bij de radio mee en trad ze vaak met liederenrecitals op.
In 2021 dook er van Sophie een oratorium op.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, Sophia Belia Haas, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-056 pagina 60384.
“Voor de Weensche noodlijdenden.”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1919/12/11 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010037074:mpeg21:p001
“Advertentie”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1920/01/05 00:00:00, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010024641:mpeg21:p014
“Hagomel Gasadim Laanfim.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1920/04/23 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859780:mpeg21:p002
“Advertentie Amphion”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1920/10/27 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010025124:mpeg21:p014
“LETTEREN EN KUNST. ROTTERDAMSCH PHILHARMONISCH ORKEST.”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1922/04/24 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000189774:mpeg21:p012
“BINNENLAND ALL. ISR. UNIVERSELLE.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1922/04/28 00:00:00, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860205:mpeg21:p011
“Advertentie”. “Nieuwsblad van het Noorden”. Groningen, 1922/12/30 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010668008:mpeg21:p004
“ZILVEREN REGEERINGS JUBILEUM VAN H. M. DE KONINGIN.”. “Nieuwe Vlaardingsche courant”. Vlaardingen, 1923/08/28 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAVL02:000488105:mpeg21:p00002
“Advertentie”. “Nieuwe Vlaardingsche courant”. Vlaardingen, 1924/01/04 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAVL02:000483003:mpeg21:p00007
“Advertentie”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1925/08/30 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000194489:mpeg21:p004
“Advertentie”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1926/01/08 00:00:00, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010028216:mpeg21:p012
“Wilhelminakerk”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 1941/04/15 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002584:mpeg21:p006
“Rouwplechtigheid in het Stadhuis”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 1945/07/31 00:00:00, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010954702:mpeg21:p001
“Sophie Both-Haas overleden”. “NRC Handelsblad”. Rotterdam, 1975/10/15 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000031990:mpeg21:p006
Streekarchief Voorne-Putten, Meijer Haas, archief 089 Gemeente Hellevoetsluis (1811-1941), toegangsnummer 648.
met dank aan Ruth Becker (oratorium)
illustratie:
“Advertentie”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 1920/01/05 00:00:00, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010024641:mpeg21:p014
“ZILVEREN REGEERINGS JUBILEUM VAN H. M. DE KONINGIN.”. “Nieuwe Vlaardingsche courant”. Vlaardingen, 1923/08/28 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAVL02:000488105:mpeg21:p00002
“Advertentie”. “Nieuwe Vlaardingsche courant”. Vlaardingen, 1924/01/04 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 19-04-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAVL02:000483003:mpeg21:p00007
gepubliceerd:
19 april 2020
laatst bijgewerkt:
11 februari 2021