De Schavensteeg liep tussen de Hofstraat en de Leeuwenlaan in, parallel aan de Zandstraat, op de locatie van de latere Beurs. De steeg dateerde uit de zestiende eeuw en de naam, ook nog gebruikt in de zeventiende eeuw, werd Pieterstraat of Pietersteeg. In de achttiende eeuw ging de steeg anders heten. De naam Schaafsteeg of Schavensteeg ontstond.
De Schavensteeg stond bekend om de prostitutie. Uit de biografie van de dochter-zanger J. H. Speenhoff (1869 – 1945): “Speenhoff kende zulke meisjes en huizen wel, en aangezien de prostitutie in Rotterdam weer even lustig woekerde als in de eerste decade van de eeuw, kende hij ze weer. Nadat hij bij een inval aan een pand aan de Schavensteeg, “een der beruchtste onderwereldspelonken van Rotterdam” werd verrast, verklaarde hij later voor de rechtbank, dat hij als surrealistisch kunstenaar wel verplicht was dergelijke gelegenheden te bezoeken, hetzij om kennis van zaken, hetzij om inspiratie op te doen.“
En de prostitués die er werken combineerden vaak twee beroepen, ze beroofden hun klanten ook, en werden derhalve landhaaien genoemd.
Schavensteeg – M. Heijmans
M. Heijmans was rond 1868 een kolenboer en had hier zijn pakhuis. Heijmans adverteerde in het Weekblad voor Israëlietische Huisgezinnen.
Schavensteeg 9 – I. Walvis
In 1909 was dit een pakhuis van I. Walvis.
Schavensteeg 12 – Joseph? Melhado,
In 1909 was dit een pakhuis van Joseph Melhado.
Schavensteeg 7-19 – Hulstkamp & Zoon & Molijn
Deze panden werden in gebruik genomen door Hulstkamp & Zoon & Molijn, kortweg Hulstkamp. Hulstkamp was in het begin van de twintigste eeuw gevestigd op de hoek Coolvest – Hofstraat, maar ook deze panden werden gebruikt. Dat was tot 1919, toen volgde er een onteigening en vertrok Hulstkamp naar de Maaskade op het Noordereiland. Hulstkamp is inderdaad de bekende distilleerderij en likeurstokerij.
Schavensteeg 21 – Levie Aandagt en Sophia van der Kruk
Op 20 december 1884 vierden sjouwer, sigarenmaker en koopman in aardewerk Levie Aandagt (Amsterdam, 17 september 1837 – Rotterdam, 4 januari 1916) en Sophia van der Kruk (Rotterdam, 18 december 1840 – Rotterdam, 9 februari 1901), die toen op dit adres woonden, hun 25-jarige trouwdag. Levie en Sophia hadden de volgende kinderen: Hartog (Rotterdam, – Amsterdam, ), Roosje (Rotterdam, 22 juli 1861 – Rotterdam, 5 november 1862), Aaltje (Rotterdam, – Auschwitz, ), Schoontje (Rotterdam, – Amsterdam, ), Mozes (Rotterdam, 10 juli 1872 – Rotterdam, 8 december 1931), Rachel (Rotterdam, 3 oktober 1874), Anna (Rotterdam, 14 maart 1877), Nathan (Rotterdam, – Auschwitz, ) zie Hoogstraat 115, Betje (Rotterdam, – Auschwitz, )
Schavensteeg 32 – W. H. Beindorff
In deze buurt komt deze naam vaker voor. Willem Hendrik Beindorff (Ouder-Amstel, 1849 – Rotterdam, 1908) was mineraalwaterfabrikant, maar ook winkelier en limonadefabrikant. Hij woonde op Hoogstraat 345. In 1922 vierde men het gouden jubileum en werd er in het Rotterdamsch Nieuwsblad teruggekeken op de geschiedenis van het bedrijf.
In 1859 werd door de grootvader van Willem Hendrik het bedrijf overgenomen van Willem Enzinger en was men naast het geboortehuis van Erasmus in de Wijde Kerksteeg gevestigd. In 1872 ging de leiding over in handen van de vader van Willem Hendrik. De zaak ging naar Hoogstraat 343, tot 1870, daarna naar Hoogstraat 345 tot 1916 en het bedrijf ging toen naar de Binnenrotte 148. Het Rotterdamse water was overigens niet goed genoeg voor het maken van spuitwater, dat werd per trekschuit uit Amsterdam aangevoerd. Beindorff had in de Schavensteeg een pakhuis, ze waren niet van Joodse afkomst maar wel gezichtsbepalend voor de Zandstraatbuurt.
bron:
www.cornetsdegroot.nl,
Stadsarchief Rotterdam, adresboek 1909
Levie Aandacht, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005400049:00001
gezin Aandagt, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-001, pagina 633
Herman Romer, De ondergang van de Zandstraatbuurt, het kwartier voor 1940 (Zaltbommel 1999) 83
Heijmans, Weekblad voor Israëlieten, jrg 14, 1868, no 20, 27-11-1868. Geraadpleegd op Delpher op 10-09-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005597020:00001.
illustratie:
Levie Aandacht, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen. Geraadpleegd op Delpher op 06-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005400049:00001.
Heijmans, Weekblad voor Israëlieten, jrg 14, 1868, no 20, 27-11-1868. Geraadpleegd op Delpher op 10-09-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005597020:00001.
gepubliceerd:
6 mei 2016
Laatst aangepast:
10 september 2022