De ‘s-Gravenweg is een oude weg tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en de tegenwoordig Rotterdamse wijk Kralingen, vroeger een zelfstandige plaats. De ‘s-Gravenweg is waarschijnlijk de weg waarnaar het Nederlandse gezegde ‘Zo oud als de weg naar Kralingen’ verwijst.
De ‘s-Gravenweg maakt deel uit van een oude waterkering die al in de elfde eeuw van Gouda naar Vlaardingen liep. Na de aanleg van Schielandse Hoge Zeedijk in het midden van de dertiende eeuw kwam de ‘s-Gravenweg binnendijks te liggen.
In 1679 kwamen Gouda en Rotterdam overeen om de weg tussen Gouda en Rotterdam te bestraten. Gouda nam de IJsseldijk tot Nieuwerkerk voor zijn rekening en Rotterdam bestraatte de ‘s-Gravenweg. Tot 1741 was verbinding Gouda-Rotterdam de langste straatweg van Nederland. Om de kosten van aanleg en onderhoud te dekken werd tol geheven op de ‘s-Gravenweg. Deze tol werd in 1857 opgeheven.
’s Gravenweg 49 – gezin Rosenstiel
Op 22 oktober 1938 werd hier het gezin Rosenstiel ingeschreven. Ze waren vluchtelingen die in 1937 nazi-Duitsland ontvluchtten en eerst gingen inwonen op de Oudedijk 13 in Rotterdam. Het gezin bestond uit Wilhelm (Neustadt, – Sobibor, ), die met zijn broer een wijnfabriek zou hebben gehad, zijn echtgenote Irma Oppenheimer (Mergentheim, – Sobibor, ) en hun kinderen Liselotte Karolina (Neustadt, – Sobibor, ) en Albert (Neustadt, – Sobibor, ). Dochter Liselotte Karolina is volgens historica Aline Pennewaard niet vermoord op 20 maart 1943, maar speelde een belangrijke rol bij de opstand in Sobibor van 14 oktober 1943. Zij zou ‘Luka’ geweest zijn, de muze van Sasha Pechersky die een van de leiders van de opstand was. Luka zou net zoals Pechersky bij de opstand zijn ontsnapt en enkele dagen later nog in Chelm, zo’n 50 km van Sobibor verwijderd, zijn gezien. Daarna ontbreekt van haar elk spoor.
In het begin van de oorlog woonde het gezin Rosenstiel op de Van Ostadelaan 3 in Naarden.
’s Gravenweg 55 – Celestina Samson – Wolf
Celistina Samson-Wolf werd in Zaltbommel geboren op 28 december 1871 en overleed in Apeldoorn op 13 juli 1940. Vanaf de zomer van 1939 tot in het begin van de oorlog woonde ze op dit adres. Ze was gehuwd met David Levie Samson (Rotterdam, 14 september 1872- Rotterdam, 6 december 1936). David en Celestina hadden vijf kinderen; Barend Jacques (Hillegersberg, – Auschwitz,
’s Gravenweg 107 – sanatorium Vredenoord
Rond 1918 was hier sanatorium Vredenoord gevestigd.
’s Gravenweg 111a – J. van Leeuwen – van Straten
In 1938 woonden de heer en mevrouw J. van Leeuwen – van Straten op dit adres. Joseph van Leeuwen (Rotterdam, – Auschwitz, ) en zijn vrouw Elizabeth van Straten (Rotterdam, – Auschwitz, ) woonden op dit adres tot december 1940 en verhuisden toen naar de Mathenesserlaan 477a. Joseph en Elisabeth hadden een dochter Pauline (Rotterdam, – Sobibor, ) en een zoon Samuel Louis (Rotterdam, – Mauthausen, ). Volgens de archiefkaart van het Stadsarchief Rotterdam begon Joseph als kantoorbediende. Voor de oorlog was hij directeur van de Papierhandel en Fabriek v/h Gebroeders Cats.
bron:
algemene informatie via Wikipedia
www.joodsmonument.nl, lemma Celestina Samson-Wolf
Stqadsarchief Rotterdam, archiefkaart Celestina Wolf NL-RtGAR_494-03_851-412_0441804R.jpg
Van Leeuwen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 59, 1938, no 38, 23-09-1938. Geraadpleegd op Delpher op 20-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005429091:00001
Stadsarchief Rotterdam, Van Leeuwen, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-292, pagina 310884
Van Leeuwen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 59, 1938, no 38, 23-09-1938. Geraadpleegd op Delpher op 20-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005429091:00001
Vredenoord, Familiebericht. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 14-02-1918, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010035948:mpeg21:p006.
gezin Rosenstiel, stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-404.
Wierd Duk, mysterie van jonge vrouw Luka uit Sobibor ontrafelt, De Telegraaf, 9 december 2022
illustratie:
Stadsarchief Rotterdam, beeld en geluid, PBK-10345 ‘s-Gravenweg met rechts de ophaalbrug die toegang geeft tot het wooncomplex Bouw- en Rustplaats, waarvan de resten in 1979 werden gesloopt. Links de vaste brug die naar de Essenlaan leidt. 1910, Prentbriefkaarten verzameld door het Stadsarchief Rotterdam, toegangsnummer 4029.
Van Leeuwen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 59, 1938, no 38, 23-09-1938. Geraadpleegd op Delpher op 20-07-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005429091:00001
gepubliceerd:
10 maart 2018
laatst bijgewerkt:
9 december 2022