Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er ca. 13.000 Joden in Rotterdam. In 1941 waren dat er 11.000. Een deel was vertrokken naar andere locaties, dit vooral na het bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940, toen veel huizen verloren gingen. Veel van deze woningen stonden in buurten waar meer Joden woonden, zoals het resterende deel van de Zandstraatbuurt, rond de Amman- en Helmersstraat en bij de Schiedamsedijk.
Het aantal razzia’s dat door de bezetter in Rotterdam werd georganiseerd is lager dan in Amsterdam. Daarnaast waren er in Amsterdam stukken van de stad waar de Joodse bevolking verhoudingsgewijs groot was. Een razzia daar organiseren – teneinde de Joden massaal op te pakken voor de deportatie – was effectiever dan in Rotterdam. Tegelijkertijd was de grootste razzia die de bezetter organiseerde in Rotterdam. Dat was de razzia van 10/11 november 1944 die de naam Razzia van Rotterdam is gaan heten.
Tussen 30 juli 1942 en 22 april 1943 werden in acht transporten 6.790 mensen via Loods 24 gedeporteerd. Het overgrote deel van de Joden die via Loods 24 werden afgevoerd, werd in Sobibór of Auschwitz-Birkenau vermoord. Uit onderzoek in 2000 is gebleken dat 144 personen de deportaties hebben overleefd.
Via oproepen en razzia’s werden deze Joodse Rotterdammers, doorgaans via Loods 24, naar de kampen gedeporteerd
Oproepen
29 juli 1942 – 2000 Rotterdamse Joden werden opgeroepen voor de ‘Arbeitseinsatz’. 1100 mensen meldden zich op 30 juli 1942 bij Loods 24. In twintig personenwagen werden zij midden in de nacht getransporteerd naar Kamp Westerbork.
2 augustus 1942 – De tweede oproep volgde, 800 mensen meldden zich bij Loods 24..
? – derde oproep – De derde oproep volgde, 500 mensen meldden zich.
Razzia’s
De bezetter was ontevreden met het aantal mensen dat naar Loods 24 kwam en nam andere maatregelen. De mensen werden via razzia’s opgepakt. Straten werden afgesloten en de bewoners op straat opgepakt of uit hun huis gehaald. Op straat moest iedereen die een zwarte J in het persoonsbewijs had én geen geldige Sperre mee.
| datum | doel | aantal opgepakte personen | opmerking |
| 16 september 1942 | Joodse Rotterdammers | ||
| 2 oktober 1942 | Joodse Rotterdammers | 700 | |
| 4 oktober 1942 | vrouwen en kinderen van Joodse mannen die in werkkampen zaten werden opgehaald. | ||
| 8 oktober 1942 | Joden tussen de 60 en 90 jaar | ||
| 17/18 oktober 1942 | |||
| 14/15 januari 1943 | Rotterdam noord | ||
| 16 januari 1943 | Rotterdam zuid | ||
| 18 januari 1943 | Rotterdam zuid | ||
| 26 februari 1943 | Delfshaven | ||
| 26 februari 1943 | Joods bejaardenhuis, Joods ziekenhuis en Joods weeshuis | bronnen verschillen tussen 261 en 269 personen | |
| 22 april 1943 | laatste tientallen Joden uit Zuid-Holland, waaronder leden van de Joodsche Raad van Amsterdam, bureau Rotterdam moesten zich in Vught melden. | ||
| zomer 1943 | de Sefardische Joden moesten zich melden. | ||
| 1944 | Joodse arrestanten (voornamelijk opgepakte onderduikers) werden overgedragen. | 254 | |
| 10-11 november 1944 | Rotterdamse en Schiedamse mannen tussen de 17 en 40 jaar | bronnen verschillen tussen de 52.000 en 70.000 personen. | Aktion Rosenstock |
bron:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Loods_24
Delfshaven, https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Netwerk_Oorlogsbronnen/Razzia%27s_in_Nederland (geraadpleegd 11 augustus 2023).
26 februari 1943, https://www.rijnmond.nl/nieuws/192438/het-verhaal-van-kaatje-pijpeman-een-van-de-261-slachtoffers-van-de-razzia-van-26-februari-1943 (geraadpleegd 11 augustus 2023).
14/15 oktober 1943, Van Riet, F. A. M., Handhaven onder de nieuwe orde : de politieke geschiedenis van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog. (Universiteit van Amsterdam 2008)
16 januari 1943, Van Riet, F. A. M., Handhaven onder de nieuwe orde : de politieke geschiedenis van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog. (Universiteit van Amsterdam 2008).
18 januari 1943, Van Riet, F. A. M., Handhaven onder de nieuwe orde : de politieke geschiedenis van de Rotterdamse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog. (Universiteit van Amsterdam 2008).
gepubliceerd:
12 augustus 2023
laatst bijgewerkt:
12 augustus 2023