Oostvoorne kent geen Joodse geschiedenis met een eigen gemeente, een sjoel of een Joods-cultureel leven, in tegenstelling tot Brielle. Toch zijn er in 2011 in Oostvoorne Stolpersteinen geplaatst door de Duitse kunstenaar Gunther Demnig. Oostvoorne kent dus Joodse inwoners die zijn weggevoerd en vermoord. Over deze mensen gaat dit artikel.
Stationsweg A92 – Familie Wessels
Op Stationsweg A92 woonde het gezin van Izaäk Wessels. Izaak werd op 29 september 1886 in het nabije Zuidland geboren, en trouwde op 25 mei 1921 in ‘s-Hertogenbosch met de op 25 oktober 1887 in Geffen (Noord-Brabant) geboren Antje van Dijk.
Het echtpaar trok naar Oostvoorne en begon op de Stationsweg een juwelierszaak. Er kwamen drie kinderen; op 19 april 1922 Nathan Benjamin (Nan), op 28 september 1926 Benjamin Leo (Ben) en op 7 maart 1929 Carolina Clare (Carla). De kinderen werden alle drie in Oostvoorne geboren. Carla was geestelijk gehandicapt.
Jopie van der Voorde herinnerde zich het wegvoeren van de familie Wessels: “Op een dag in de oorlog werd de Joodse familie Wessels weggevoerd door de Duitsers. We zagen vader, moeder, Nan, Ben en Carla voor de Duitsers uitlopen op de Stationsweg langs ons huis. Mijnheer Wessels moest zijn broek vasthouden want de bretels, die de mannen toen droegen om de broek niet af te laten zakken, had hij naar beneden moeten laten hangen omdat ze bang waren dat hij zou ontsnappen. Was een triest gezicht, vooral omdat het gezin vlakbij ons woonde. Zo ongeveer waar nu de snackbar is. Daar hadden ze een juwelierszaak. Alleen het meisje Carla is niet weggevoerd. Ze is bij mensen opgenomen in het gezin. Het was een meisje dat geestelijk gehandicapt was.”
Volgens andere bronnen kwam Carla in een ziekenhuis terecht Hilversum en vandaar werd ze weggesmokkeld en dook onder. Carla overleefde de oorlog en overleed in 2002.
Haar broer Benjamin was student. Drieëndertig briefkaarten en brieven en een tekening van het huis op de Stationsweg van Ben aan zijn vriend Schipper in Oostvoorne; deels uit Amsterdam en deels uit Westerbork, zijn bewaard gebleven en waren de basis van het boek: Ben’s Story, Holocaust letters with selections from the Dutch Underground Press, (K. W. Bolle, Southern Illinois University Press, 2001).
Izaak, Antje en Nan kwamen na deportatie naar Amsterdam en Westerbork terecht in Auschwitz . Vader en moeder werden daar vermoord op 27 augustus 1943, Nan op 30 september 1942. Ben kwam uiteindelijk terecht in Bergen-Belsen, waar hij op 22 maart 1945 omkwam.
Het huis van familie Wessels is, zoals zoveel aan de eens zo mooie Stationsweg, gesloopt en op deze plaats staat nu de Kwalitaria. Voor de Kwalitaria liggen Stolpersteinen voor de familie Wessels.
Brielseweg A 468 – Familie Van Dijk
Op Brielseweg A 468 woonde het gezin van Herri Salomon van Dijk (Harry). Herri werd op 24 december 1879 in Zuidland geboren, als zoon van Andries van Dijk en Louise Stibbe.
Hij trouwde op 3 mei 1905 in Zuidland met Saartje Levie, dochter van Levie Pinas Levie en Bethje Wessels. Het echtpaar ging in Oostvoorne wonen, in eerste instantie in het dorp, en kreeg op 14 februari 1906 een zoon, Andries Levie, en op 20 september 1909 een dochter, Bethje Louise Hester. Ze verhuisden naar buiten het dorpscentrum, naar de Brielseweg A 468 waar ze in mei 1942 nog woonden.
Herri was veehandelaar. Hij handelde in koeien en paarden en bezat ook een weide met ‘verweiers’. Dat zijn koeien op een weide waar ze vet kunnen worden voor de slacht. In 1905 is in een advertentie te zien dat hij ‘vleeschhouwer’ was en in koosjer eten handelde.
Saartje was actief binnen de Plattelandsvrouwen. Herri en Saartje werden vermoord in Auschwitz op 19 oktober 1942. Zoon Andries trouwde in 1933 in Sappemeer met Simone Selma de Beer. Zij kregen een dochter, Sara Ina, en het gezin ging in Dordrecht wonen. In de oorlog ging het gezin in onderduik in Doorn waar Sara Ina met blond geverfd haar naar school ging. Het gezin werd echter gepakt. Andries kwam om in Midden-Europa op 30 juni 1944, Simone werd met haar dochter vermoord in Auschwitz op 11 februari 1944.
De zus van Andries, Bethje, trouwde met Paul Isaac Hertog (Maastricht, 1 oktober 1909) en voor zover bekend kregen zij geen kinderen. Paul werd vermoord in Auschwitz op 1 december 1944, Bethje in Auschwitz op 30 juni 1944.
Burgemeester Da Silva
Oostvoorne had voor de oorlog een Joodse burgemeester. Hier zijn verhaal.
bron:
stamboom via ancestry.com,
joodsmonument.nl,
communityjoodsmonument.nl,
kwalitaria-oostvoorne.nl
koosjer eten, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 36, 1905, no 28, 14-07-1905. Geraadpleegd op Delpher op 16-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005416028:00001
illustratie
koosjer eten, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 36, 1905, no 28, 14-07-1905. Geraadpleegd op Delpher op 16-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005416028:00001
gepubliceerd:
1 maart 2016
Laatst bijgewerkt:
27 januari 2023