In 1942 wilden drie Rotterdams – Joodse vrouwen onderduiken in Schiedam. In de onderduik gaan was niet zonder gevaar. Ontdekten de nazi’s dit, dan volgde de deportatie. Maar zelfs zonder de nazi’s was het vol gevaar. De drie vrouwen, een moeder en twee dochters, werden beroofd (van 300 gulden) en vermoord door Johan Bemond (31) en Johan M. Woltering (49) die hiervoor een levenslange gevangenisstraf kregen.
De slachtoffers waren de 79-jarige Rebecca de Vries – Schnitzler (Rotterdam, 10 juli 1863), weduwe van Izak de Vries (Leeuwarden, 12 juni 1852), en haar dochters, Henriëtte (Rotterdam, 7 mei 1887) muziekonderwijzeres en Mietje Sophia (Rotterdam, 23 januari 1881), kantoorbediende. Moeder en dochters woonden sinds 4 mei 1936 op de Claes de Vrieselaan 23a in Rotterdam. Ze waren van plan om in de onderduik te gaan en gingen daarvoor eerst naar de Zwarte Paardenstraat te Rotterdam. Daarna gingen ze naar Schiedam waar ze op 12 augustus 1942 aankwamen. Daar werden ze door de moordenaars en nog twee handlangers meegenomen om naar de zogenaamd definitieve verblijfplaats gebracht te worden. Die wandeling werd hun laatste. 
De drie vrouwen werden naar de Maaskant gelokt bij het Sterrebosch, bewusteloos geslagen en op 13 augustus 1942 verdronken in de Nieuwe Maas.
Nadat de lijken gevonden waren duurde het nog geen achttien uur of de Schiedamse politie arresteerde de eerste dader. De twee moordenaars konden gearresteerd worden in samenwerking met de Amsterdamse politie. In de korte tijd tussen de moord en de arrestatie hadden de daders het huis op de Claes de Vrieselaan vakkundig geplunderd.
Moeder en dochters werden op de Joodse begraafplaats aan het Toepad in Rotterdam begraven.
aanvulling:
Mietje Sophia werkte bij R. S. Stokvis op het directiesecretariaat en werd daar Mina genoemd. Op 3 maart 1942 probeerde de directie middels een schrijven bij bewindvoerder Picard te regelen dat in ieder geval drie personen van het Joodse personeel niet gedwongen ontslagen hoefden te worden, zoals de verordening van de bezetter luidde die toen was ingegaan. De brief van Stokvis aan de bewindvoerder staat hier.
Dat “juffrouw De Vries” met familieleden onderweg naar de onderduik vermoord was, was bekend. Waarschijnlijk dachten Bemond en Woltering dat Mina een ontslagvergoeding zou hebben gekregen, daar had ze recht op. Volgens andere maatregelen van de bezetter mocht er echter een beperkt bedrag worden uitgekeerd en diende de rest van de vergoeding te worden gestort bij de ‘LiRobank’, de roofbank van de nazi’s.
Verder lezen
Moeder en dochters De Vries zijn niet de enige Joden die het slachtoffer zijn geworden bij een roofmoord in de oorlog. Meer verhalen via deze link.
bronnen:
Friese Courant, 5 maart 1943, De driedubbele moord te Schiedam.
www.trouw.nl, lemma 40 data 45 (geraadpleegd 3 juni 2016)
Nieuwsblad van het Noorden, 22 augustus 1942, Laaghartige roofmoord te Schiedam.
www.joodsmonument.nl, lemma Rebecca de Vries – Schnitzler (geraadpleegd 3 juni 2016)
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Izak de Vries.
aanvulling met dank aan Elsje Prins (5 juni 2016)
“RECHTZAKEN De moord op drie vrouwen te Schiedam Opnieuw levenslang geëischt tegen beide verdachten”. “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 15-09-1943. Geraadpleegd op Delpher op 06-03-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110528860:mpeg21:a0014
aanvulling m.b.t. in dienst houden en brief Stokvis met dank aan L. Dommering – van Rongen
Illustratie:
“Advertentie kantoorruimte”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 18-05-1940. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002390:mpeg21:a0061
“Advertentie flink meisje”. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam“. Amsterdam, 05-12-1941. Geraadpleegd op Delpher op 04-06-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318184:mpeg21:a0071
“RECHTZAKEN De moord op drie vrouwen te Schiedam Opnieuw levenslang geëischt tegen beide verdachten”. “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 15-09-1943. Geraadpleegd op Delpher op 06-03-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110528860:mpeg21:a0014
gepubliceerd:
3 juni 2016
laatst bijgewerkt:
19 mei 2021