De NV Rotterdamse Confectiefabriek was een van de Rotterdamse Joodse confectiefabrieken. De tenaamstelling kwam pas in 1919 toen het bedrijf een NV werd. Het bedrijf zelf werd opgericht in 1888 door de op 12 maart 1853 in Woudenberg geboren Gombertus Joseph Gabriëls. De fabriek werd door hem gevestigd aan de Delftsche Vaart 38, en al vrij snel na het begin groeide het bedrijf zodanig dat er nieuwe panden aan de Oppert 94 (en 150 en 152) in gebruik moesten worden genomen. Het gezin zelf kwam economisch in een goed vaarwater en heeft lang aan de Diergaardelaan, een sjieke straat in het centrum, gewoond.
Gombertus huwde op 12 juni 1888 met Alida van Cleeff (Rotterdam, 21 mei 1856) en zij kregen drie zoons:
Joseph Henri (Rotterdam, 26 augustus 1889 – Rotterdam, 3 augustus 1890),
Samuel (Rotterdam, 13 mei 1891) en
John (Rotterdam, 14 november 1897).
Op 3 december 1899 overleed Gombertus, nog maar 46 jaar oud. Hij liet zijn vrouw en twee jonge kinderen achter, hun oudste zoon was nog geen jaar geworden en al in augustus 1890 overleden. Alida nam de leiding over en onder de naam Gabriëls van Cleeff en haar vakkundige leiding floreerde het bedrijf. Alida zou een aantal jaren later nog een groot verlies te verduren krijgen, haar zoon Samuel overleed 
op 26 maart 1911 te Nunspeet. Hij was nog maar 19 jaar oud. Zijn overlijden werd aangegeven door de geneesheer van Sanatorium Erica in Nunspeet, wellicht kuurde Samuel hier (tbc?). Sanatorium Erica was tussen 1904 en 1913 gevestigd in ‘Het Ronde Huis’ in het Zandenbos bij Nunspeet.
Rond 1919, Alida was inmiddels zo’n 63 jaar oud, werd besloten om het bedrijf in een NV te laten overgaan. Alida liet het bedrijf leiden door twee directeuren; Izak Mozes van Huiden (Oude Pekela, 3 september 1866 – Sobibor, 23 juli 1943) en zijn zwager David Wijnberg (Groningen, 10 juli 1889 – Auschwitz, 14 februari 1943). Een jaar later, op 4 oktober 1920, werd besloten om de fabriek te verplaatsen van de drie locaties aan de Oppert naar een nieuwe locatie aan de 1e Middellandstraat 111. In 1926 was er ook een vestiging op de Oranjeboomstraat 261-273, in dat jaar verscheen in sociaaldemocratisch dagblad “Voorwaarts” het bericht dat 45 meisjes er het werk neerlegden vanwege een conflict rond de betaling.
De locatie op de 1e Middellandstraat was te klein geworden voor de productie, vandaar dat de vestiging Oranjeboomstraat 261 – 273 in 1925 geopend werd. In totaal gaf het bedrijf werk aan 400 mensen en de vestiging aan de Middellandstraat gold als zeer modern met wasgelegenheid en een goed geventileerde werkplaats waar zelfs een stoompersmachine aanwezig was om het strijkwerk te vereenvoudigen.
De wereldwijde crisis van de jaren dertig heeft uiteindelijk het bedrijf de das omgedaan. In maart 1936 werd het faillissement uitgesproken. In diezelfde maand, op de 20e, overleed Alida Gabriëls – van Cleeff, bijna 80 jaar oud.
Haar zoon John was de enige die in de oorlog nog in leven was. Hij huwde met Marie Jeannette Johanna Jacoba Goudsmit (Rotterdam, 22 februari 1897) en zij kregen drie kinderen. In 1941 woonden zij op de Prins Hendriklaan 22 te Rijswijk. John en Marie werden op 6 maart 1944 te Auschwitz vermoord. Hun kinderen overleefden de oorlog.
Terzijde:
In 1920 was John Gabriëls secretaris van het Nederlandsch-Esperanto Handelsbureau. In 1922 haalde hij zijn doctoraal examen handelswetenschap.
bron:
“Advertentie geboorte”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 27-08-1889. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010145588:mpeg21:a0032
Stadsarchief Rotterdam (GAR), gezinskaart Alida van Cleeff
GAR, gezinskaart David Wijnberg
GAR, adresboek 1930 (adres Oranjeboomstraat)
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 04-01-1900. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010162836:mpeg21:a0041
“Familiebericht”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 28-03-1911. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010198158:mpeg21:a0074
“Advertentie”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 09-07-1917. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110549541:mpeg21:a0037
www.jodeninnederland.nl, lemma David Wijnberg (geraadpleegd 18 maart 2017)
ibidem, lemma Izak Mozes van Huiden (geraadpleegd 18 maart 2017)
“Advertentie”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 25-07-1918. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010297070:mpeg21:a0082
“Binnenland. De uitleveringsquaestie (Esperanto) .”. “Bredasche courant“. Breda, 21-01-1920. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000061803:mpeg21:a0007
“Advertentie”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 02-10-1920. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010654753:mpeg21:a0094
“Academische examens.”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 10-11-1922. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010530598:mpeg21:a0143
“Staking van confectiewerksters”. “Voorwaarts : sociaal-democratisch dagblad“. Rotterdam, 27-08-1926. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010212260:mpeg21:a0152
“Faillissementen.”. “Delftsche courant“. Regionaal/lokaal, 05-02-1936. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000076500:mpeg21:a0047
Marian Groeneweg, ‘Van Kleermakersgilde tot confectiefabrieken’ in Ons Rotterdam, 39e jaargang nummer 1, 2017.
www.joodsmonument.nl, lemma John Gabriëls, David Wijnberg, Izak Mozes van Huiden (geraadpleegd 18 maart 2017)
email Alie van den Berg, 3 april 2017 (aanpassing sanatorium Erica).
Illustraties:
“Advertentie”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 09-07-1917. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110549541:mpeg21:a0037
“Advertentie geboorte”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 27-08-1889. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010145588:mpeg21:a0032
“Familiebericht”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 04-01-1900. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010162836:mpeg21:a0041
“Familiebericht”. “Rotterdamsch nieuwsblad“. Rotterdam, 28-03-1911. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010198158:mpeg21:a0074
“Advertentie”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 02-10-1920. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010654753:mpeg21:a0094
foto fabriek © joodserfgoedrotterdam
gepubliceerd:
18 maart 2017
laatst bijgewerkt:
13 december 2021