N. V. Leo Schulster’s herenkledingmagazijn was tot het bombardement van 14 mei 1940 gevestigd op de Hoogstraat 279. De pater familias die naar Nederland kwam was Max Schulster. De Schulsters kwamen uit Bóbrka, een stadje in Galicië bij Lemberg (Lvov) dat destijds bij de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie hoorde. Nu ligt het in de Oekraïne, bij Lviv en Bóbrka heet Bibrka. Het kleermakersvak leerde Max van zijn vader, Selig.
Max arriveerde rond 1915 in Nederland. De rest van de familie, waaronder zijn zus Bertha en broer Chaim Lewie kwamen na de Eerste Wereldoorlog. Chaim Lewie (1899), die in Nederland de naam Leo ging gebruiken. had in het Oostenrijkse leger gediend. Hij werd gevangen genomen door de Russen en zat de oorlogsjaren van de Eerste Wereldoorlog in een krijgsgevangenenkamp. Hij arriveerde in 1920 in Nederland en werd bij koninklijk besluit van 24 december 1921 genaturaliseerd tot Nederlander.
In Polen zijn de Schulsters nog vrome Joden en houden zich strikt aan de voorschriften van de religie. Dat veranderde langzaam maar zeker in Nederland. Leo ging eerst in Den Haag wonen, net zoals Max die daar een zaak vestigt. In 1922 kwam Leo naar Rotterdam en in 1927 trouwde hij met Betje Katan (Rotterdam, 31 oktober 1906), een echte Rotterdamse. Twee jaar later, op 26 maart 1929, wordt hun enige kind Johanna geboren. Leo heeft de vergunning voor een vuurwapen en dit staat aangegeven op de gezinskaart.
Leo begint als kleermaker in 1924. Eerst vestigde hij zich aan de Nieuwe Binnenweg, later op de Hoogstraat, eerst op 180, later op 279. Hij laat weten maatpakken te leveren en adverteerde met termen als ,,originele coupes en beste afwerking” van zijn ,,geroutineerd Weens coupeur”.
Het bombardement is de grote omslag. De zaak gaat verloren en er wordt getracht een doorstart te maken op de Statenlaan 28. In augustus 1941 blijkt A. Hensel aangesteld te zijn als bewindvoerder.
De meeste Schulsters zorgen dat ze vertrekken uit Europa, alleen broer en zus Leo en Bertha zijn er nog.
Het gezin van Bertha wordt in de oorlogsjaren vermoord. Het gezin van Leo en Betje weet aan de vervolging te ontkomen door de handelscontacten van de kleermaker. Een Antwerpse handelaar in knopen of garen verbergt de Schulsters gedurende de bezetting. Na de bevrijding keren de Schulters terug naar hun huis op de Statenlaan. In 1948 emigreren Leo, Betje en Johanna naar de Verenigde Staten.
bron:
‘De Hoogstraat tot het Bombardement’ op website NRC. https://www.nrc.nl/hoogstraat/?utm_source=SIM&utm_medium=email&utm_campaign=Rotterdam&utm_content=&utm_term=20200515 (21 juni 2020).
Informatie van Beverly Beiman, achternicht van de familie Schulster.
Stadsarchief Rotterdam, Chaim Levie Schulster, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-430, pagina 460857.
“Betrekkinggids ER WORDEN GEVRAAGD (schulster hoogstraat 180)”. “Delftsche courant”. Delft, 1928/03/23 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000074408:mpeg21:p003
“Advertentie Statenlaan”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1940/07/21 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110530894:mpeg21:p004
“NIEUWE BEHEERDERS EN BEWINDVOERDERS”. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 1941/08/18 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000052731:mpeg21:p004
“Advertentie”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 1946/08/26 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010955006:mpeg21:p007
illustraties:
“Betrekkinggids ER WORDEN GEVRAAGD (schulster hoogstraat 180)”. “Delftsche courant”. Delft, 1928/03/23 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000074408:mpeg21:p003
“Advertentie Statenlaan”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1940/07/21 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110530894:mpeg21:p004.
gepubliceerd:
16 mei 2020
laatst bijgewerkt:
15 juni 2022