Op woensdag 8 februari 1893 werd in Rotterdam het landverhuizershotel van de Nederlandsch Amerikaanse Stoomvaart Maatschappij geopend met plaats voor 1800 emigranten, bij fe opening werd overigens over 900 personen gesproken. De landverhuizers waren tot dat moment verspreid over een groot aantal landverhuizers’hotels’ over de stad (zie kaart) en het werd zo gemakkelijker om ze bij elkaar te houden. De maatschappij werd minder afhankelijk van de logementen, met hun vaak hoge tarieven, en men kon nu de reis voor een totaalprijs aanbieden, het zogenaamde doortarief. Dit betrof de de passage, het vervoer van de plaats van herkomst, de opvang in Rotterdam en het verblijf in de stad. Het hotel maakte een uitstekende indruk bij de bevoegde autoriteiten in Noord Amerika en kon de hygiëne veel beter waarborgen dan de soms morsige logementen.
Het hotel was gevestigd op de Wilhelminakade. Er waren daar ligplaatsen in gebruik genomen en ook een behoorlijk stuk grond. In eerste instantie was het kantoor nog gevestigd in het Poortgebouw en in een pand aan de Prins Hendrikkade, in 1901 kwam het kantoor op de Wilhelminakade gereed, het huidige Hotel New York.
De tenaamstelling van het hotel werd overigens gevolgd tot 1896. De NASM voegde toen “Holland-Amerika Lijn” toe aan haar statutaire naam en vanaf dat moment werd dat, wat daarvoor al in het spraakgebruik gewoon was, gevolgd.
In een bericht over de opening van het hotel werd gesteld dat het gebouw degelijk en net was. Het lag in de onmiddellijke omgeving van de afvaartplaats van de stoomschepen, waardoor de gasten tot het laatste moment in het hotel konden verblijven. Er waren kamers met zes tot twaalf slaapplaatsen en vier etages. Op de tweede etage bevonden zich twee grote zalen. Het gebouw was elektrisch verlicht en goed verwarmd. Sterke drank was niet verkrijgbaar, gokspelen werden niet toegestaan.
In 1939 werd het gebouw gebruikt voor Duits-Joodse vluchtelingen. Hierover schreef De Telegraaf op 21 januari 1939:
‘ROTTERDAM, 20 Jan. – Op verzoek van de regeering heeft de directie van de Holland- Amerika-Lijn het voormalige landverhuizershotel van deze maatschappij aan de Wilhelminakade. beschikbaar gesteld voor de interneering van Duitsche vluchtelingen, die tot nu toe in de quarantaine-inrichting in het tuindorp Heyplaat waren ondergebracht. De eerste 150 vluchtelingen zijn reeds enkele dagen geleden in het hotel aangekomen. Vanmiddag verwachtte men nog vijftig vluchtelingen, terwijl in het begin van de volgende week nogmaals vijftig vluchtelingen zullen arriveeren, zoodat er dan in totaal 250 in het hotel zullen verblijven. De vluchtelingen staan hier onder leiding van den heer Muiters, die bij zijn werk door de politie geassisteerd wordt, In gevallen, waarin daartegen geen bezwaren bestaan, kan aan de vluchtelingen vergunning worden gegeven, zich ook buiten het terrein van de Holland-Amerika-Lijn te begeven. Deze vluchtelingen zijn voor het grootste deel menschen, die op wettige wijze ons land zijn binnengekomen en slechts tijdelijk hier vertoeven, in afwachting van het gereed maken van hun paspoorten, visa en verdere benoodigdheden voor een doorreis naar het buitenland. De kosten van hun verpleging worden door de Nederlandsche regeering gedragen Waarschijnlijk zullen de vluchtelingen niet langer dan enkele maanden in het hotel verblijven en men stelt hen zooveel mogelijk in dc gelegenheid, om hun voorbereidingen voor hun vertrek ongestoord te treffen. De nieuwe bewoners van het hotel moeten zelf zorgen voor het schoonhouden van de zalen en de andere voorkomende werkzaamheden. Het eten wordt in het hotel gekookt’.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd het gebouw gesloopt.
bron:
bewerking uit Rotterdams Jaarboekje, Historisch Genootschap Rotterodamum. Artikel was een bewerking van een doctoraalscriptie aangevuld met gegevens uit “Toen zij uit Rotterdam vertrokken” Uitgeverij Waanders, 1990.
Het „Nasm.-hotel.”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 06-02-1893, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166551:mpeg21:p005.
Duitsche vluchtelingen te Rotterdam. In het voormalige landverhuizershotel van de Holland-Amerikalijn. IN AFWACHTING VAN DOORREIS.. “De Telegraaf”. Amsterdam, 21-01-1939, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 06-05-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110579123:mpeg21:p008.
illustratie:
De Rijndam, een van de schepen van de HAL. Deed dienst voor de HAL in de vijftiger jaren van de 20e eeuw. Collectie Stadsarchief Rotterdam Beeldbank 4029_PBK-2001-121.
Het landverhuizershotel van de NASM op de Wilhelminakade te Rotterdam. Gebouwd in 1893, de oorlog doorstaan, maar niet de sloopgolf van de 70-er jaren. Het bleef dan ook bestaan tot 1970. Collectie Stadsarchief Rotterdam beeldbank 4029_PBK-7307.
gepubliceerd:
9 april 2016
laatst bijgewerkt:
6 mei 2023