Naaldwijk had een Joodse gemeente en de eerste Joodse bewoners woonden al in de stad voor 1750. Toen vestigden twee Joodse gezinnen uit Duitsland zich in deze stad en werden er slager.
In 1793 werd de Joodse gemeente opgericht en in 1794 kocht de gemeente de begraafplaats aan aan de Opstalweg. De eerste godsdiensten werden gehouden in een woonhuis. In 1807 werd door de Joodse gemeente de katholieke kerk aan het Heilige Geesthofje aangekocht en deze kerk richtte men in als synagoge. Naast sjoel en begraafplaats was er nog een Joodse school in Naaldwijk, in de Millenstraat.
De Naaldwijkse Joodse bevolking verdiende het bestaan als slager, in de detailhandel of als hoedenmaker. In 1809 bedroeg het aantal Joodse bewoners van Naaldwijk 86, liep op tot 133 in 1840 en liep terug naar 12 in 1930. In 1920 begonnen de plannen al om de Joodse gemeente op te heffen, in 1924 werd dit gedaan en werd de gemeente bij die van Den Haag gevoegd.
In de Tweede Wereldoorlog
In de Tweede Wereldoorlog woonde er nog één gezin in Naaldwijk, de familie Van Tijn aan het Wilhelminaplein 15. Vader Gerard en moeder Naatje van Leeuwen hadden drie kinderen, Roza, Levie en Ida.
Roza woonde ten tijde van de oorlog in Amsterdam op de Andreas Bonnstraat 3-1 en was getrouwd met Levie Izaak de Jong. Levie en Roza werden in Sobibor vermoord op 2 juli 1943.
Levie en Ida hadden zich op 14 augustus 1942 in Amsterdam na hun oproep gemeld, ze werden in Auschwitz vermoord op 30 september 1942.
Vader Gerard en moeder Naatje werden op 8 oktober 1942 opgehaald en werden vermoord in Auschwitz op 26 oktober 1942.
Onderduik
Er zijn ook andere verhalen uit Naaldwijk te melden. Dirk-Jan van ’t Riet en Cornelia van ’t Riet – Koppenol hadden een slagerij in Naaldwijk. Zij hebben zestien Joodse onderduikers onderdak kunnen bieden.
Een van deze zestien onderduikers was de toen éénjarige, in Amsterdam op 28 april 1942 geboren, Marion van Straten. Haar ouders, Toon Hermanus van Straten (Gorinchem, 10 december 1913) en Ziena Berlijn (Amsterdam, 25 oktober 1917) lieten Marion in 1943 via-via naar het echtpaar Van ’t Riet brengen en werden kort daarna weggehaald uit hun huis aan de Weesperstraat. Vader Toon en moeder Ziena werden op 4 juni 1943 in Sobibor vermoord.
Marion was veilig bij het echtpaar Van ’t Riet en bouwde een sterke band met hen op. Na de oorlog bleef Marion bij haar onderduikouders, van haar echte familie was vrijwel iedereen vermoord.
Marion droeg haar onderduikouders voor voor de “Rechtvaardigen onder de Volkeren” onderscheiding van Yad vaSjem en deze onderscheiding werd op 8 februari 2013 postuum uitgereikt aan het echtpaar Van ’t Riet in de Liberale Synagoge in Hillegersberg.
Het verhaal staat hier uitgebreider beschreven.
bron:
jhm,
wikipedia,
historisch archief westland
laatst bijgewerkt:
12 september 2019