Dit verhaal kwam na een vraag uit Hong Kong. Wat heeft Hong Kong met Rotterdam te maken, zeker op het gebied van de Joodse geschiedenis? En het bleek een bijzonder verhaal waarbij ik hoopte dat ik bij het onderzoek niet verstrikt zou raken in duizenden verhalen die rond de feiten zijn ontstaan. Allemaal een beetje waar, maar samen niet de waarheid. Dus op zoek naar de sporen in het Stadsarchief Rotterdam. Het onderzoek wat werd gevraagd moest ook gratis gedaan worden. Dat lijkt soms wel het lot van historici, want ondanks de academische scholing zien sommigen dat vak als een hobby. Het was ook nog voor een televisiebedrijf, maar er was geen geld voor de onderzoeker. Dus ik besloot het niet te doen.
Maar ja, historici zijn vaak ook nieuwsgierig. En ik wilde toch weten hoe het zat en hoe die rijke bewoner uit Hong Kong een vast niet zo rijke Joodse voorouder in Rotterdam zou hebben. Dus, daar gaan we…
Mozes Jacob Bosman (Rotterdam, 2 maart 1793 – Rotterdam, 25 februari 1863) was vleeshouwer in Rotterdam. Hij was gehuwd met Antje Hartog van Straaten (Rotterdam, 16 januari 1799 – Rotterdam, 22 november 1860). Van Antje en Mozes is bekend dat ze de volgende kinderen hadden: Hartog Mozes (Rotterdam, 29 september 1820 – Rotterdam, 4 juni 1849), Jacob Mozes (Rotterdam, 22 december 1822), Marianna (Rotterdam, 1827), Nansje (Rotterdam, 13 september 1831) en Alida (Rotterdam, 1833). Het gezin Bosman woonde op de Schiedamsedijk (141?, later 221).
Hartog Mozes Bosman trouwde op 24 oktober 1838 met Anna (Antje) de Vries (Rotterdam, 24 april 1822), dochter van Isaac de Vries en Johanna Swaab.
Hartog en Anna kregen de volgende kinderen: Charles Henry Maurice, die geboren werd als Mozes Hartog (Rotterdam, 29 augustus 1839 – 1892), Jansje (Rotterdam, 3 februari 1842), Annetta (Rotterdam, 2 april 1846), Sophia (Rotterdam, 17 juli 1848 – Rotterdam, 13 december 1898). Ten tijde van de keuring voor de dienstplicht van Mozes Hartog woonde het gezin op de Korte Hoogstraat 5-308 en had vader daar een ‘restauratie en zuurhuis’, een bedrijf dat werd voortgezet door Anna na het overlijden van Hartog in 1849.
Mozes Hartog Bosman bleef niet in Rotterdam maar trok de wijde wereld in en nu onder de naam Charles Henry Maurice Bosman. Hij was ondernemer en had de onderneming Bosman & Co. Hij kwam in Hong Kong terecht waar hij Sze Tai (Hong Kong, ca 1843) leerde kennen en hij trouwde met haar. Charles en Sze kregen in ieder geval vier dochters en vijf zonen, waaronder Robert Ho Tung Bosman (Hong Kong, 22 december 1862 – Hong Kong, 26 april 1956) en Kom-Tong Ho Bosman (Hong Kong, 16 december 1866 – 14 januari 1950).
In Hong Kong werd Charles voor een deel eigenaar van het Hong Kong Hotel dat in 1868 werd geopend en hij werd de directeur van de Hong Kong en Whampoa Dock Company. In 1869 werd Charles ook de Nederlandse consul in Hong Kong en werd langzaam maar zeker een vooraanstaand persoon in de Britse kroonkolonie.
Met name Robert Ho Tung Bosman werd een vooraanstaande zakenman en filantroop en werd nog tijdens zijn leven de “the grand old man of Hong Kong” genoemd en werd tot ridder geslagen in 1915 en in 1955. Hij kreeg zijn opleiding in Hong Kong en studeerde van af op het Queens College in 1878. Van 1878 tot 1880 werkte hij twee jaar in Canton om in 1880 terug te keren naar Hong Kong. Hoewel hij een Joods-Nederlandse vader had, zag hij zichzelf als Chinees. Op 35 jarige leeftijd werd hij gezien als de rijkste man in Hong Kong. Hij trouwde twee keer, eerst met Margaret Maclean (Mak) (1865–1944), daarna met Clara Cheung Lin-kok (1875–1938), en kreeg twaalf kinderen. Overigens – vanuit een Nederlands perspectief zouden we verwachten dat de eerste vrouw overleden was of gescheiden voor de tweede vrouw gehuwd werd, maar nevenstaand krantenartikel vertelt dat dit anders lag…
bron:
Moses Jacob Bosman op genealogie Martens IJsselstreek via https://www.genealogieonline.nl/stamboom-martens-ijsselstreek/I24012.php (geraadpleegd 31 december 2020)
Stadsarchief Rotterdam, Mozes Bosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 10, pagina 247.
Stadsarchief Rotterdam, Mozes Bosman, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 146, pagina 252
Stadsarchief Rotterdam , Hartog Bosman, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, aktenummer 1820.1724
Stadsarchief Rotterdam, Hartog Bosman, 999-06 Burgerlijke Stand Rotterdam, huwelijksakten, toegangsnummer 1838C
Stadsarchief Rotterdam, Hartog Bosman, 999-09 Burgerlijke Stand Rotterdam, overlijdensakten, inventarisnummer 1849C
Stadsarchief Rotterdam, Sophia Bosman, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, inventarisnummer 1848B
Stadsarchief Rotterdam, Annetta Bosman, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, inventarisnummer 1846A
Stadsarchief Rotterdam, Jansje Bosman, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, inventarisnummer 1842A
Stadsarchief Rotterdam, Mozes Hartog Bosman, 999-01 Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, inventarisnummer 1839B
Stadsarchief Rotterdam, Mozes Hartog Bosman, 356 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Militaire Zaken
Stadsarchief Rotterdam, Sophia Bosman, 999-09 Burgerlijke Stand Rotterdam, overlijdensakten, investarinummer 1898G
“Advertentie Pollux”. “Nieuwe Rotterdamsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad”. Rotterdam, 1854/11/03 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 29-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:000016416:mpeg21:p004
informatie rond Hong Kong via https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Hotung (geraadpleegd 29 januari 2021)
illustratie:
“Advertentie Pollux”. “Nieuwe Rotterdamsche courant : staats-, handels-, nieuws- en advertentieblad”. Rotterdam, 1854/11/03 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 29-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:000016416:mpeg21:p004
two wives to be deported uit peoplepill.com met dank aan M. van Straten
gepubliceerd:
29 januari 2021
laatst bijgewerkt
1 februari 2021