Als er een organisatie in Rotterdam veelvuldig in de pers verscheen was het wel Mikweih Jisroeil (vertrouwen Israëls). Vanaf circa 1909 verscheen deze vereniging regelmatig in de pers, de vereniging werd in 1907 opgericht. Wat is er te reconstrueren over Mikweih Jisroeil?
In een verslag van de jaarvergadering van 1909 is te lezen dat de toenmalige voorzitter, effectenhandelaar Abraham Sanders (Veendam, 2 oktober 1854 – Rotterdam, 12 december 1935), verslag deed van ‘het bestrijden van afval van het Jodendom’, oftewel er zorg voor dragen dat Rotterdamse Joden betrokken bleven bij het Jodendom in de Maasstad. Dat werd onder andere gedaan door het organiseren van bijeenkomsten. In samenwerking met de Godsdienstige Israëlietische Schoolcommissie werden in dat jaar in een schoollokaal tachtig kinderen ‘nuttig en aangenaam bezig gehouden’. De kinderen beschouwden de avonden als een uitje en bezochten de bijeenkomsten graag. Verder had de vereniging een leeszaal voor volwassenen en werden er in 1909 cursussen naaien en maatknippen georganiseerd door het damescomité van de vereniging onder leiding van coupeur K. Weisbard, die dit, volgens een verslag van 6 oktober 1909, geheel belangeloos deed uit sympathie voor de vereniging. K. Weisbard was waarschijnlijk Karl Weisbard, de latere theaterdirecteur. Rond 1909 had hij een dameskledingzaak op de Westewagenstraat 81. In december 1909 werd Weisbard technisch directeur van de vereniging.
Het Weekblad voor Israëlietische Huisgezinnen van 2 april 1909 dat de Singermaatschappij de vereniging de nieuwste trapnaaimachines schonk om dit mogelijk te maken.
De vereniging maakte zich eveneens zorgen over de christelijke zending die op Joden gericht was; het was zelfs een van de redenen om de vereniging op te richten. In een verslag uit 1909 werd aangehaald dat de zending ‘onrustbarende afmetingen’ had aangenomen. Organisaties die hierop waren gericht bestonden, niet alleen in Rotterdam, maar ook op andere plaatsen en er werd daar regelmatig over bericht. In Rotterdam werden zelfs Joodse landverhuizers die uit Oost-Europa richting ‘de Nieuwe Wereld’ trokken hulp verleend indien ze zich openstelden voor het christendom. Bij sommige Joden had de zendingsdrang succes en het zorgde zelfs, volgens het verslag, voor tweespalt in gezinnen.
In 1909 was een verenigingsgebouw nodig. De financiën werden gevonden zodat in februari 1909 het gebouw geopend kon worden. Mikweih Jisroeil bestond al in 1907, en Mr. Gerard Polak Daniëls was de eerste voorzitter van de organisatie. De vereniging werd opgericht door Enoch Italie, Abraham Sanders en I. J. Kets de Vries (vermoedelijk Izaak Jacob Kets de Vries; Veenendaal, 12 april 1870).
In 1912 staat de vereniging in het adresboek van de Stad Rotterdam. De vereniging blijkt dan al enkele jaren het lokaal te hebben op de Delftsevaart 58c en het bestuur bestaat uit:
voorzitter Abraham Sanders, Mathenesserlaan 261,
ondervoorzitter J. van Cleeff Izn, Coolsingel 15a,
penningmeester Enoch Italie, 2e Lombardstraat 92c,
1e secretaris D. Wessel Wzn, Diergaardesingel 91b,
2e secretaris S. M. Slagter, Van Alkemadestraat 21b,
I. I. Kets de Vries, Hugo de Grootstraat 15b,
H. Bekkers, Gedempte Binnenrotte 158a.
Fancy Fair voor het bouwfonds
In 1917 werd er een Fancy Fair georganiseerd voor het bouwfonds van de vereniging. Een verslag ervan staat hier. In 1920 was de vereniging niet meer op de Delftschevaart 58c gevestigd, maar op de Oppert 129.
Het bestuur bestond daarmee uit Joodse Rotterdammers die niet alleen in deze, maar ook in andere Joodse organisaties actief waren. De vereniging bestond tot in de oorlog. Dr. Mozes Elzas was de laatste voorzitter.
bron:
oprichting: Nadia Arsieni, De Jodendominee, Jacob van Nes en de gereformeerde Jodenzending (2007) 22.
vergadering 1909: Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 9, 26-02-1909. Geraadpleegd op Delpher op 28-10-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418009:00001
Stadsarchief Rotterdam, 3023-56. Adresboeken Rotterdam, 1912; p. 12. Inhoudsopgave
Abraham Sanders, Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-3324 (geraadpleegd 28 oktober 2021)
naaien en maatknippen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 7, 12-02-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418007:00001
leeszaal, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 10, 05-03-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418010:00001
naaien en maatknippen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 13, 26-03-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418013:00001
trapnaaimachine, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 14, 02-04-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418014:00001
Weisbard, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 41, 06-10-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418041:00001
Stadsarchief Rotterdam, Abraham Sanders, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-413.
technisch directeur, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 49, 03-12-1909. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418049:00001
1907, Zending, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 52, 24-12-1909. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418052:00001
Mozes Elzas, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 71, 1940, no 16, 19-04-1940. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005424068:00001
Stadsarchief Rotterdam, 3023-64. Adresboeken Rotterdam, 1920; p. 1389. Alfabetische naamlijst
illustratie:
naaien en maatknippen, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 40, 1909, no 13, 26-03-1909. Geraadpleegd op Delpher op 03-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005418013:00001
gepubliceerd:
4 januari 2022
laatst bijgewerkt:
4 januari 2022