Mijnsheerenland is het enige dorp in de Hoekse Waard dat niet aan een dijk is gebouwd. Na de Sint-Elisabethsvloed werd het gebied in 1437-1438 herbedijkt door ridder Lodewijk van Praet. Men spreekt dan ook wel van het “Mijnsheerenland van Moerkerken”. De herkomst van de naam is niet religieus, maar geeft de feitelijke situatie weer, namelijk het land van Heer Praet van Moerkerken.
Hof van Moerkerken
Mijnsheerenland had voor de Tweede Wereldoorlog nauwelijks een Joodse bevolking, maar op 11 augustus 1939 kwam op de Hof van Moerkerken een groepje (waarschijnlijk 51) Joodse vluchtelingen te wonen. Deze jongeren waren naar Nederland gekomen vanuit de door de nazi’s bezette delen van Europa (Duitsland, Oostenrijk, Polen) als vluchteling én ze waren hier gekomen voor de hachsjara. De hachsjara is het voorbereiden op het leven in het Britse Mandaatgebied Palestina. Dat leven zou zich voornamelijk binnen de kibboetsen af gaan spelen, dus er waren voornamelijk landbouwers nodig en de opleiding die gegeven werd richtte zich op de landbouw.
Van deze kinderen was Max er een. Van de 51 kinderen die in de Hof van Moerkerken terecht kwamen hebben er maar zeven de oorlog niet overleefd.
Als vluchtelingenkamp heeft de Hof van Moerkerken tot 16 oktober 1940 dienst gedaan. Nadat de bezetting was begonnen werden de bewoners overgebracht naar Paviljoen Loosdrechtse Rade in Loosdrecht. De Hof van Moerkerken heeft in de oorlog verder dienst gedaan om TBC-patiënten op te vangen.
Max – een Joodse vluchteling is het verhaal van de Duitse jongen die vlak voor de Tweede Wereldoorlog uit Duitsland naar Nederland vlucht om aan de terreur van nationaalsocialisme te ontsnappen. Zijn verhaal staat voor hetzelfde lot – en dezelfde vluchtroute! – van zo’n 10.000 kinderen. Max was een van de kinderen uit Duitsland en Oostenrijk die werden ondergebracht in Nederland en Engeland. De kinderen die naar Engeland gingen hadden geluk: er is hen verder niets overkomen. De kinderen die in Nederland werden opgevangen, wachtte een zeer divers lot: sommigen slaagden er uiteindelijk in om Palestina te bereiken, anderen bleven de hele oorlog ondergedoken, maar er zijn er ook in concentratiekampen geëindigd. Veel van de kinderen die uit Duitsland zijn gevlucht zijn omgekomen. Max wordt achtereenvolgens in Eindhoven, Amsterdam, Mijnsheerenland, Loosdrecht, weer Amsterdam en Friesland ondergebracht. Een groot deel van het verhaal speelt zich af in Mijnsheerenland, waar de kinderen werden ondergebracht in het Hof van Moerkerken. Het verhaal is waargebeurd – met andere woorden: Max heeft echt bestaan en is er met veel hulp uiteindelijk in geslaagd om naar het Britse Mandaatgebied Palestina te ontsnappen.
Machiel Hartog en Hester Boers
Het grootste Joodse gezin in Mijnsheerenland was dat van Machiel Hartog (29 januari 1829 – Dordrecht, ) en Hester Boers (IJsselmonde, – Mijnsheerenland, ). Zij vestigden zich in deze plaats en kregen er kun kinderen; Elisabeth (Mijnsheerenland, – Dordrecht, ), Rozetta (Mijnsheerenland 1868 – Dordrecht, 21 februari 1941), Salomon (Mijnsheerenland, – Den Haag, ) en Herman (Mijnsheerenland, – Auschwitz, ).
Na het overlijden van Hester hertrouwde Machiel met Eva Roeper (Amsterdam, – Dordrecht, ) en zij kregen nog twee kinderen; Abraham (Mijnsheerenland, – Auschwitz,
Hartog Reindorp
Hartog Reindorp (Leeuwarden, – Mijnsheerenland, ) werd in Leeuwarden geboren en overleed kort voor de oorlog in Mijnsheerenland.
bron:
dutchshop.nl,
De Jeugdalijah van het Paviljoen Hollandse Rade,
joodsmonument.nl,
Max een Joodse vluchteling.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Hartog (geraadpleegd 17 oktober 2021)
gepubliceerd:
26 februari 2016
laatst bijgewerkt:
17 oktober 2021