Max Intrator had een naamgenoot, of hij was het zelf. Deze naamgenoot stond als Zwarte Max bekend en hij werd zelfs ooit veroordeeld. Hoe zit dit?
De vader van Max was Samuel Intrator. Samuel werd in Ruszelcryce, Galicië, geboren op 12 mei 1872 en hij trouwde met Gisella (Gustia) Pillersdorf (Przermysl, Galicië, 12 februari 1873 – Kaapstad, 29 januari 1942). Samuel en Gisella kregen drie kinderen, de eerste was Max die in Berlijn geboren werd op 20 november 1908 (overleden 1976), gevolgd door Erwin (Berlijn, 16 april 1910 – ca. april 1992) en Sophia Maria (Neuköln, 9 november 1912 – Kaapstad, oktober 1994). Het gezin kwam in mei 1919 naar Rotterdam en woonde op de De Vliegerstraat 37a. Vader was koopman, in Berlijn was hij graanhandelaar en in Kaapstad zat hij in de diamanthandel. Volgens de kaart in het stadsarchief van Rotterdam vertrok het gezin op 6 januari 1920 naar Berlijn. Ze emigreerden op tijd naar Kaapstad en ontliepen het nazi-regime. Samuel overleed op 8 juni 1944 in Kaapstad.
De ‘naamgenoot?’
Zoon Max Intrator werd in 1947 gearresteerd. Er was een onderzoek naar hem gedaan en het volgende stond in De Gooi- en Eemlander:
‘Britsche deviezensmokkelarij ten bate van Joodsche immigratie
Volgens onderzoekingen van Scotland Yard heeft de deviezensmokkelarij van duizenden Britsche toeristen In het buitenland bulten weten ertoe bijgedragen de illegale Joodsche immigratie in Palestina te financieren. Volgens „Evening News” zouden de baten van deze smokkelarij ten slotte in handen komen van Max Intrator, die de leider genoemd wordt van een internationale Joodsche organisatie met hoofdkwartier te Parijs. Volgens sommige kringen heeft deze organisatie een millioen pond sterling verdiend in de afgeloopen zes maanden.
Ten aanzien van Intrator wordt nader uit Parijs gemeld, dat hij door de Fransche politie wordt vastgehouden wegens valuta-overtredingen. Hij was in December 1946 gearresteerd.’
Deze Max Intrator had deviezen gesmokkeld voor een illegale Joodse immigratie naar het Britse mandaatgebied Palestina. Illegaal in de ogen van de Britse machthebbers en verder lijkt de mededeling ‘leider van een internationale Joodse organisatie‘ wel erg veel op antisemitische retoriek. In ieder geval werd deze Max Intrator veroordeeld tot anderhalf jaar gevangenschap en het betalen van een grote som geld.
De vraag blijft echter of deze Max de Max Intrator was die als kind met zijn ouders in 1919/1920 in Rotterdam woonde. Dat is waarschijnlijk wel het geval. Volgens een bericht uit een Engelse krant werd een Max Intrator in 1951 in Parijs gearresteerd. Hij was in Berlijn geboren en bij de arrestatie 43 jaar oud. Tijdens een rechtszaak in Parijs ontkende Intrator dat hij ooit had medegewerkt aan het inwisselen van valuta op de zwarte markt.
Een verslag van de rechtszaak verscheen op 6 februari 1951 in Twentsch Dagblad Tubantia en luidde: ‘Max Intrator, bijgenaamd „Zwarte Max”, is gisteren veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf en een boete van 200.000 francs wegens illegale valutatransacties. Intrator werd in 1947 in tientallen Britse rechtszaken genoemd, waarin Britse toeristen werden beboet wegens het kopen van francs boven hun officiële toewijzing met cheques op Londense banken. Intrator werd in december 1947 gearresteerd, doch in juli 1947 op borgtocht vrijgelaten in verband met zijn slechte gezondheid. „Zwarte Max” was beschuldigd van overtreding van de deviezenbepalingen in transacties tot een bedrag van 170 miljoen francs, die hem een winst van 13 miljoen francs hadden opgeleverd. De opstelling van het rapport over zijn transacties heeft drie jaar gevergd. Verder is verbeurdverklaring gelast van de winst van 165 miljoen francs gemaakt door de gehele groep verdachten’.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Samuel Intrator
www.geni.com, lemmata Samuel Intrator (geraadpleegd 6 juli 2018)
“Britsche deviezensmokkelarij ten bate van Joodsche immigratie”. “De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad”. Hilversum, 12-04-1947. Geraadpleegd op Delpher op 29-09-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011154803:mpeg21:a0013
Brits krantenartikel met dank aan Chris den Hoed.
Zwarte Max kreeg anderhalf jaar EN IS 165 MILLIOEN KWIJT.. “Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant”. Enschede, 06-02-1951. Geraadpleegd op Delpher op 24-10-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAEN01:000076602:mpeg21:p006
gepubliceerd:
6 juli 2018
laatst bijgewerkt:
16 augustus 2023