Johan Voorzanger (Dordrecht, 31 januari 1874), zoon van Levie (Levi) Voorzanger (1844-1907) en Esther Dondorp (1845-1923), was arts te Rotterdam en hij vierde op 27 maart 1925 zijn 25-jarig jubileum. Hij was gehuwd met Emilie (Millie) Philipp (Amsterdam, 6 november 1878) en zij hadden een zoon Karel Lodewijk (Rotterdam, 20 juni 1903 – Rotterdam, 20 januari 1930). Johan en zijn vrouw, behoorden tot een van de weinigen die in het begin van de oorlog konden vluchten. Ze vertrokken in mei 1940, na de inval van de nazi’s, naar de Verenigde Staten en dit werd op de werd op de gezinskaart van Rotterdam vermeld op 1 juli 1940.
Rond 1930 was de praktijk van Johan gevestigd op de Baan 63. Hij had zich op 23 mei 1900 in Rotterdam laten inschrijven en woonde toen op de Korte Hoogstraat 14. Op 28 augustus 1902 trouwde Johan met Emilie en een jaar later werd hun enig kind geboren, zoon Karel Lodewijk. Karel Lodewijk studeerde rechten in Leiden en werd niet oud, 26 jaar. Hij was lange tijd ziek en had waarschijnlijk een gezwel in zijn hersenen.
Dat het gezin niet heel religieus was, is op te maken uit de begraafplaats van hun zoon Karel Lodewijk, deze was Westerveld in Driehuis, en niet een Joodse begraafplaats.
Johan maakte zich zorgen rond de politieke ontwikkelingen rond Joden in de jaren dertig. In 1938 richtte hij zich in het Nieuw Israëlietisch Weekblad ’tot alle Joden van Nederland’ en vroeg hen het Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen financieel te ondersteunen. Het comité ondersteunde vluchtelingen die voor het nazi-regime onder andere naar Nederland kwamen.
Het hele werkzame leven als arts heeft Johan in Rotterdam gewerkt, op de Baan 55 en vanaf 1909 op de Baan 63.
Waarschijnlijk hadden de Voorzangers al aan het begin van 1940 gevorderde plannen om te vertrekken naar Amerika. Ze schonken toen een tekening van Jozef Israëls, voorstellende een voorstudie voor het schilderij ‘De Wetschrijver’, aan museum Boymans van Beuningen.
Vertrek
Het vertrek uit Rotterdam verliep niet zonder slag of stoot. Het eerste schip waarmee ze reisden liep op een mijn. Daarna lukte het om aan boord van een torpedojager te komen en ze werden naar Engeland gebracht. In Engeland reisden ze naar Liverpool en vertrokken met de SS Scythia naar New York. In Amerika wilde Johan zich weer als huisarts vestigen, maar moest daarvoor al zijn examens opnieuw doen om de Amerikaanse licenties te verkrijgen. Maar New York was moeilijker dan verwacht. Emilie had verschrikkelijke heimwee, de berichten uit Nederland werden slechter en slechter.
Johan werd ziek en overleed op 17 september 1943 in het appartement in Hotel Franconia op 20 West 72nd-street. Emilie maakte het einde van de Tweede Wereldoorlog in New York mee, alleen en als enige die van de directe familie over was. Ze overleed in New York op 5 oktober 1946. Johan en Emilie werden in New York gecremeerd, hun as werd teruggebracht naar Nederland en bijgezet in het graf van hun zoon op Westerveld.
Trivia
Johan Voorzanger was de huisarts van het gezin van Henri van Leeuwen.
bron:
25-jarig jubileum https://www.ntvg.nl/system/files/publications/1925113750001a.pdf
“Familiebericht”. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 1930/01/21 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010012600:mpeg21:p004
“Aan alle Joden in Nederland”. “Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad”. ‘s-Gravenhage, 1938/07/05 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010017904:mpeg21:p010
“LETTEREN IN KUNST. MUSEUM BOYMANS. Diverse schenkingen.”. “De Maasbode”. Rotterdam, 1940/02/22 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110529903:mpeg21:p003
Johan Voorzanger via http://www.stolpersteine-dordrecht.nl/het_voorbije_joodse_dordrecht_johan_voorzanger.html (geraadpleegd 21 december 2019).
“Familiebericht Timmerman”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 1908/11/09 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197276:mpeg21:p023.
E-mail Bart Voorzanger betreffende autobiografische notities Millie Voorzanger – Philipp (7 oktober 2021).
huwelijk, Familiebericht. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 29-08-1902, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010178462:mpeg21:p004.
Familiebericht. “Het parool”. Rotterdam, 17-09-1945. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000107215:mpeg21:p002
Illustratie:
“Familiebericht Timmerman”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 1908/11/09 00:00:00, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010197276:mpeg21:p023.
huwelijk, Familiebericht. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 29-08-1902, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010178462:mpeg21:p004.
Familiebericht. “Het parool”. Rotterdam, 17-09-1945. Geraadpleegd op Delpher op 21-06-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000107215:mpeg21:p002
gepubliceerd:
21 december 2019
laatst bijgewerkt:
21 juni 2023