Izaak (roepnaam Chi) Cohen (Deventer, 20 februari 1884 – Bergen-Belsen, 19 april 1944) was een zoon van Hartog (roepnaam Herman) Cohen (Deventer, 27 juli 1844 – Deventer, 17 juli 1906) en Rebecca van Essen (Ede, 8 mei 1851 – Deventer, 1936). Herman was makelaar en taxateur in Deventer. Chi had vijf broers en een zus. De kinderen Cohen waren als twintigers actief in de zionistische beweging. Chi en zijn broer Rudolf (Ru, Deventer, – Bergen-Belsen, ) speelden een leidende en belangrijke rol in de in 1918 opgerichte “Vereniging tot Vakopleiding van Palestinapioniers”. Chi bestuurde de organisatie in Rotterdam, het Palestinaressort, die aanvragen voor emigratie naar Palestina behandelde, en hij was redacteur van het orgaan van de Nederlandse Zionistenbond, de Joodsche Wachter.
Zijn broer David (Deventer, 31 december 1882 – Amsterdam, 3 september 1967) werd een van de twee voorzitters van de Joodsche Raad voor Amsterdam. De zus van zijn echtgenote, Cornelia, was gehuwd met David. Broer Joseph (Deventer, 2 januari 1886 – Groningen, 12 juli 1965) was bibliothecaris in Groningen, broer Jakob (Deventer, 20 januari 1888 – Westerbork, 28 januari 1944) was koopman en zus Hesseline (Deventer, 31 januari 1894 – Israël) woonde in Nederlands-Indië en Curaçao en overleefde op die manier de bezetting.
Chi trouwde op 1 juni 1909 met Virginie (Virrie) Slijper (Amsterdam, – Binjamiena, 10 juli 1960), dochter van Salomon Ezechiel Slijper (1841 – 1917) en Sara Krijn (1846 – 1915), en zij kregen dochter Beatrix Jochebed (Arnhem, 15 januari 1912 – Haifa, 29 oktober 2006). Chi vestigde zich in 1937 op de Schieweg 40a in Rotterdam en was advocaat. Het huis op de Schieweg was in 1936 gebouwd en bestaat nog. Eerder woonde Chi met zijn gezin op de Spoorsingel 37 (1935), de Schiekade 172 (1930) en daarvoor, vanaf 1919, op de Nieuwehaven 129a. Het huwelijk tussen Virginie en Chi eindigde op 17 juni 1937 in een echtscheiding. Virrie vestigde zich met haar dochter In Binjamina (Israël)
Vereniging tot Vakopleiding van Palestinapioniers
Deze organisatie richtte zich op het opleiden van Joodse jongeren voor een agrarisch bestaan in het Britse Mandaatgebied Palestina. In 1918 werd in Deventer de vakoplelding opgericht en jeugdherberg ‘De Kleine Haar’ werd voor de opleiding van de Palestinapioniers ingericht.
Britse Mandaatgebied
Chi schreef in het tijdschrift Beloofde Land in de publicaties van mei, juli en september 1929 over zijn reisindrukken uit Palestina, en heeft in 1928 of 1929 dit land bezocht.
Jewish Agency van Palestina
In juni 1934 werd Chi emigratie-commissaris voor de Jewish Agency van Palestina.
Samenwerking
In de jaren het begin van dertig deelde Chi zijn kantoor met zijn neef, Jaap Slijper.
Bezetting
Vanwege zijn functie ontving Chi tijdens de bezetting een Sperre en was hij – tot nader order – vrijgesteld van deportatie. Hij woonde in het begin van de bezetting nog op de Schieweg 40a. Annie Otten – Wolff woonde in 1943 enige tijd bij Chi en beschreef hem: ‘een alleenstaande Joodse advocaat die leiding gaf aan de Loodsdienst, een afdeling van de Joodsche Raad die de ‘vertrekkenden’ uit Loods 24 aan de Entrepotstraat ter zijde stond. Chi was voortdurend in touw om te proberen mensen die bij razzia’s opgepakt waren alsnog vrij te krijgen.
In juli 1942 was hij lid van de Hachsjararaad geworden; de Hachsjara is de intensive vakopleiding voor het Britse Mandaatgebied Palestina. Uiteindelijk moest Chi naar Amsterdam verhuizen waar hij volgens de kaart van de Joodsche Raad kort op de Plantage Kerklaan heeft gewoond waarna hij naar de Laing’s Nekstraat 31-1 moest verhuizen.
Op 4 november 1943 werd Chi in Westerbork geregistreerd. Op 11 januari 1944 werd Chi gedeporteerd naar Bergen-Belsen waar hij drie maanden later, op 19 april, door de ontberingen omkwam. Zijn ex-vrouw en dochter overleefden de sjoa.
Trivia
Het adres Schiekade 172 werd na het vertrek van Chi de Eerste Nederlandsche Snaren- en Catgutfabriek van J. W. Hakkert. In 1938 vond daar een ongeval plaats door exploderende benzinedamp. Door een foto in het Rotterdamsch Nieuwslag is ook te zien hoe het kantoor van Chi eruit zag (witte pand).
bron:
Izaak Cohen, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-086.
Virginie Slijper, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 217.
Jewish Agency, COMMISSARIAAT IN NEDERLAND VOOR EMIGRATIE NAAR PALESTINA.. “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 25-06-1934. Geraadpleegd op Delpher op 18-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000150524:mpeg21:p002.
Kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130272541 (Izaak COHEN).
Daniël Otten, Annie & Jacques. Hartstochtelijke brieven van Annie Otten – Wolff aan Jacques Presser (Zwolle 2021) 67 en verder.
3 Gewonden bij benzine-ontploffing Een vijftienjarig meisje springt brandend te water Geweldige steekvlammen door trappenhuis. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 04-10-1938, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 18-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164697029:mpeg21:p00013.
Aanvullingen L. Slijper (email d.d. 8 mei 2024)
illustratie:
prentbriefkaart De Kleine Haar, 1947.
Jewish Agency, COMMISSARIAAT IN NEDERLAND VOOR EMIGRATIE NAAR PALESTINA.. “Haagsche courant”. ‘s-Gravenhage, 25-06-1934. Geraadpleegd op Delpher op 18-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000150524:mpeg21:p002.
3 Gewonden bij benzine-ontploffing Een vijftienjarig meisje springt brandend te water Geweldige steekvlammen door trappenhuis. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 04-10-1938, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 18-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164697029:mpeg21:p00013.
gepubliceerd:
18 april 2024
laatst bijgewerkt:
8 mei 2024