Iskar Aribo was het pseudoniem voor Isaak Cohen (Rotterdam, 9 juli 1908 – Leiden, 19 november 1999). Hij was de oudste zoon van de Joodse Louis Cohen (Rotterdam, 26 augustus 1876 – Rotterdam, 18 juli 1952) die op 6 november 1907 met de katholieke Johanna Maria in ’t Hout (Rotterdam, 21 september 1887 – Rotterdam, 5 juli 1959) trouwde. Vader was vleeshandelaar van beroep, zijn vader was slager. Na Izaak werden Johannes (Rotterdam, 15 juli 1909), Salomon (Rotterdam, 26 juli 1915) en Elizabeth (Rotterdam, 15 januari 1922) geboren.
Isaak was een halfjoodse pianist, was de dirigent van onder andere het Kralings Vrouwenkoor uit Rotterdam, de Stem des Volks uit Leiden (1951 – 1971), het Rotterdamse Barokensemble (1965 – 1978), KCOV Halleluja (1977-1978) en het Toonkunstkoor in Leiden. Hij was de pianoleraar van Carry Ulreich en wordt genoemd in haar boek “‘s-nachts droom ik van vrede” p 51 (Zoetermeer 2016).
Afscheid
In 1978 nam Isaak afscheid van -toen- het Barok Ensemble. Ter gelegenheid daarvan verscheen in Het Vrije Volk een interview. Dit interview ging grotendeels over muziek, maar ook laat Isaak wat over zijn jeugd en ervaringen los.
“Als Isaak Cohen begon hij: – kind van een Rotterdamse familie – op zijn zesde jaar, viool te spelen. Op zijn zevende kwam daar de piano bij en het Rotterdams Conservatorium kreeg de zorg voor zijn muzikale ontwikkeling. Maar het was pas in Parijs dat Isaak Cohen zich werkelijk ging ontplooien.”
“Marcel Ciampi, de befaamde pianopedagoog, bracht hem de Oost-Europese pianotechniek bij: spelen vanuit het héle lichaam, niet met de handen alleen. Ciampi was leraar van Rubinstein, bij wie je hetzelfde ziet. Een erediploma van het Internationale Wettbewerb in Wenen in 1933 gaf hem de zekerheid dat hij talent had en een zekere meneer Eckstein die in Parijs een platenzaakje had („La böfte a musique”), zorgde voor een mijlpaal in zijn leven.
” Ja, hij vroeg me om platen te maken van pianomuziek van Debussy. Maar ik mocht geen Cohen heten, want daar had hij er al vijf van. Dus zocht ik naar een goeie naam…
In een boek kwam ik een verhaal tegen over Aribo, bisschop van Luik”. Da’s mooi,’ dacht ik,’ dat onderstreept meteen mijn Nederlandse afkomst. Een anagram bezorgde mij de voornaam Iskar en zo is het altijd gebleven.”
De dienstplicht haalde Aribo terug naar Nederland, waar hij de oorlogstijd deels ondergedoken, deels spelend op huisconcerten doorbracht. Met onder andere Hennie Gomperts, de zoon van Sem Dresden, de altvioliste, Miep Verloop en zijn vrouw, Tine vormde; hij een kamermuziek – ensemble dat met het spinet in de koffer rondreisde: „Pianorecitals en kamermuziek’ voor fluit, hobo, viool en andere, in sonates van Johann Christian Bach, dat deden we. Er moest toch geld komen om te eten?”
Na de oorlog keerde Iskar Aribo terug tot de pianistenloopbaan: Eerste Tsjaikowski, Vijfde Beethoven,’ Mozart Kochel 450, de „Variations Symphonique”, van Franck; dat speelde ik met de grote orkesten onder dirigenten als Fitelberg,” Neumark, Van Raalte, Van Otterloo en Jan Out, om er maar een paar te noemen. Maar ook het Pianoconcert van Massenet, waarvan het laatste deel in elk geval uitstekende muziek is en dat je nu nooit meer hoort.”
Na zijn afscheid in 1978 – Isaak was toen 70 – leefde hij tot 1999. Hij werd 91 jaar oud en overleed in Leiden.
Verder:
In de oorlog had Isaak een Joods familielid, Tommy Cohen, in de onderduik.
Opmerking:
Voor Isaak komt in de bronnen vaak de geboortedatum 9 augustus 1908 voor, volgens de gezinskaart van het stadsarchief te Rotterdam moet dit 9 juli 1908 zijn. Wellicht was dit omdat hij 8 maanden na het huwelijk geboren werd.
bron:
“Aribo leidde laatste concert”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 24-04-1978. Geraadpleegd op Delpher op 15-10-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010959799:mpeg21:a0137
“Werkelijke ontplooiing”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 22-04-1978. Geraadpleegd op Delpher op 15-10-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010959798:mpeg21:a0336
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Louis Cohen
www.dutchjewry,org, lemma Izaak Cohen (16 feb 1839, Charlois).
Ulreich, Carry, ’s Nachts droom ik van vrede, oorlogsdagboek 1941-1945 p 284 (Zoetermeer 2016)
illustratie:
www.kcovhalleluja.nl (geraadpleegd 15 oktober 2016)
gepubliceerd:
15 oktober 2016
laatst bijgewerkt:
2 september 2019