Isaac Dasberg (Rotterdam, – Auschwitz, ) was ‘reiziger’, vertegenwoordiger, van beroep en stamde uit het Rotterdamse gezin van Marcus Dasberg (Rotterdam, 25 maart 1835) en Leentje van Santen (Rotterdam, 21 juli 1835). Hij trouwde op 11 augustus 1897 met Aaltje de Winter (Tiel, 1 augustus 1870 – Rotterdam, 1932). Andere beroepen van Isaac op de gezinskaart bij het Stadsarchief Rotterdam zijn koopman in ongeregelde goederen en papierhandelaar.
Het echtpaar kreeg tien kinderen; Helena Eva (Rotterdam, – Auschwitz, ), grondwerker Leo Marcus (Rotterdam, – Auschwitz, ), kleermaker Marcus Herman (Amsterdam, – Sobibor, ), Maurits Albert (Amsterdam, – Rotterdam, ), Eva Catharina (Rotterdam, – Ambarawa, Java, ), Eliazar (Rotterdam, – Utrecht, ), meubelmaker Herman Benjamin (Rotterdam, – Auschwitz, ), Ella Johanna (Rotterdam, – Amsterdam, ), Rudolf (Rotterdam, – Ontario, ) en Jeannette Alida (Rotterdam, 22 augustus 1914). Het gezin woonde op adressen als de Wijnstraat 2, Jasmijnstraat 55a, Schoutenstraat 166 en de Agniesestraat 100.
Het gezin was religieus genoeg om de zoons Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig) te laten doen en er een advertentie voor in het Nieuw Israëlietisch Weekblad te plaatsen, die van zoon Herman werd teruggevonden. De oudste dochter, Helena Eva, was doofstom en trouwde met de dove kleermaker Jesaja Dobraszijcki (Rotterdam, – Auschwitz, ).
Jeannette Alida
In het Rotterdamsch Nieuwsblad van 28 juni 1943 verscheen er over Jeannette Alida een bijzondere advertentie. Daarin werd gevraagd naar inlichtingen over de biologische vader van haar ‘wegens zeer ernstige moeilijkheden’. Had Alida een oproep gekregen? Probeerde men een getuigenis te verkrijgen dat zij niet de dochter was van Isaac Dasberg maar van een niet-Jood en derhalve half-Joods en niet gedeporteerd hoefde te worden? In ieder geval is er van Jeannette geen kaart te vinden van de Joodsche Raad in de archieven. Daarnaast was Jeannette op 3 juni 1936 ‘gemengd’ gehuwd met Willem Adriaan Aarts (Wald, Duitsland, 27 januari 1913). Het paar had in de oorlog nog geen kinderen dus of dit gemengde huwelijk voldoende zou zijn om Alida van deportatie te vrijwaren was zeer de vraag. In december 1949 kregen zij een zoon.
Rudolf Dasberg
De kaart van de Joodsche Raad van Rudolf laat zien dat hij in het begin van de oorlog op de Veerlaan 84a op Katendrecht woonde. Hij staat geregistreerd als boer, was toen niet gehuwd en woonde daar bij zijn oudere broer Maurits Albert en zijn vrouw Ruhama Baumgarten. Het beroep van Rudolf is bijzonder, hij kwam niet uit een familie van agrariërs en wellicht heeft hij in de jaren dertig de hachsjara opleiding gevolgd teneinde boer te worden in het Britse Mandaatgebied Palestina. Rudolf was toen inmiddels zo’n dertig jaar oud en het bijzondere is dat er niets is terug te vinden in kranten over de eerste dertig jaar van zijn leven. Geen bericht over een Bar Mitswa, geen advertenties, geen bericht over de hachsjara.
Na de oorlog
Op 27 oktober 1949 trouwde Rudolf in Oshawa in Ontario, Canada, met Johanna Maria Elisa Donga (Oberhausen, 28 februari 1923). Hoewel Johanna in Duitsland werd geboren was ze de dochter van Nederlandse ouders, glasblazer Eltje Donga (Onstwedde, 16 november 1902 – Stadskanaal, 20 december 1961) en Gezina Jantina Boxem (Stadskanaal, 16 januari 1905). Eltje en Gezina hadden vijf kinderen waarvan de eerste drie in Oberhausen werden geboren en de laatste twee, vanaf 1933, in Stadskanaal.
Rudolf overleefde de oorlog en emigreerde naar Canada. Maar hoe overleefde hij de oorlog? Er is niets gevonden over een Sperre of een andere reden waarom hij niet opgepakt kon worden door de bezetter. Wat is er gebeurd? Wie weet iets om dit verhaal af te maken? Heeft u informatie, mail ons. Daarnaast is er ook interesse in de jaren van voor de oorlog. Wat deed Rudolf en hoe komt het dat hij als ‘boer’ geregistreerd stond op de kaart van de Joodsche Raad. Het is een bijzonder beroep voor een jongen uit de stad.
bron:
Marcus Dasberg, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 130 Wijk 1, adresnr. 1-164; folio 1-219.
Jeannette Alida Dasberg, Stadsarchief Rotterdam te Rotterdam, BS Geboorte
Burgerlijke Stand Rotterdam, geboorteakten, Rotterdam, archief 999-01, inventarisnummer 1914L, 1914, Index op personen op het geboorteregister van Rotterdam, 1914, aktenummer 9175, folio L-153v.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Dasberg (geraadpleegd 14 juli 2023).
Marcus Dasberg, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, bestandsnaam NL-RtGAR_494-03_851-094_0099694V.jpg.
Rudolf Dasberg, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130277861 (Rudolf DASBERG).
Eltje Donga, Drents Archief te Drenthe, BS Huwelijk Bron: Huwelijk, Deel: 1922, Odoorn, archief 166.018, inventarisnummer 1922, 20 oktober 1922, Huwelijksregister Odoorn 1922, aktenummer 73.
Eltje Donga, https://www.genealogy.com/ftm/h/a/y/Cassandra-Hayes/WEBSITE-0001/UHP-0020.html (geraadpleegd 14 juli 2023).
Rudolf Dasberg, BURGERLIJKE STAND.. “De Maasbode”. Rotterdam, 22-11-1912. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000185899:mpeg21:p002.
Herman Dasberg, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-01-1923, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874087:mpeg21:p006.
Aaltje de Winter, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-06-1932, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874782:mpeg21:p007.
Jeannette Alida, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 28-06-1943, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011003232:mpeg21:p004.
Aarts – Dasberg, Familiebericht. “Het Binnenhof”. ‘s-Gravenhage, 02-12-1949, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000364131:mpeg21:p00002.
illustratie:
Rudolf Dasberg, BURGERLIJKE STAND.. “De Maasbode”. Rotterdam, 22-11-1912. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000185899:mpeg21:p002.
Herman Dasberg, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-01-1923, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874087:mpeg21:p006.
Jeannette Alida, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 28-06-1943, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 14-07-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011003232:mpeg21:p004.
gepubliceerd:
15 juli 2023
laatst bijgewerkt:
15 juli 2023