Na de oorlog werd op de Mathenesserlaan 223 de kantoren van de Rotterdamse afdeling van de Nederlands Israëlietische Gemeente geplaatst. Daar werd eveneens de HIAS (Hebrew Immigrant Aid Society) gevestigd, de organisatie die bemiddelde bij de emigratie naar alle landen, waaronder Israël.
De HIAS
De HIAS werd in 1881 opgericht om Joden te helpen die vluchtten voor de pogroms in Rusland en Oost-Europa. Vrijwel elke Joodse familie die nu in de Verenigde Staten woont heeft te maken gehad met de HIAS. De organisatie ontstond in New York, waar de kleine Russisch-Joodse gemeenschap enorm groeide. De HIAS zorgde voor maaltijden, banen en hulp voor de nieuwe immigranten in New York. In New York werd er een onderkomen gerealiseerd op de Lower East Side, eens het Joodse centrum van deze stad en in 1904 werd er een kantoor geopend op Ellis Island.
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak moest de HIAS in New York de grootste toevloed aan Joodse vluchtelingen verwerken, 138.000 in 1914. Na de Tweede Wereldoorlog moest de HIAS nog steeds helpen, onder andere in:
1956 – Joodse vluchtelingen uit Hongarije na de Russische inval en evacuatie van de Joodse gemeenschap uit Egypte nadat ze werden verdreven,
1959 – Joodse vluchtelingen uit Cuba, in verband met de revolutie,
1960 – redden van Joodse vluchtelingen uit Algerije en Libië, in samenwerking met Koning Hassan van Marokko,
1968 – hulp voor de Tsjechoslowaakse Joden na het neerslaan van de Praagse Lente en hulp voor Poolse Joden na pogroms,
1975 – hulp aan (niet-Joodse) vluchtelingen uit Vietnam, Laos en Cambodja,
1977 – hulp bij de evacuatie van de Joden uit Ethiopië
1979 – hulp bij de Joden die Iran ontvluchtten toen de Sjah werd afgezet.
De HIAS biedt ook nu nog hulp aan vluchtelingen, en niet alleen Joodse vluchtelingen maar ook die in andere brandhaarden op de wereld.
Rotterdam
Het besluit om een afdeling van de HIAS in Rotterdam te vestigen werd in 1946 genomen en werd de vestiging werd aangekondigd in het NIW:
“De Heer D. J. Schweitzer vertoefde op weg naar Stockholm enige dagen in Amsterdam. Tijdens dit verblijf werd een bijeenkomst gehouden van de uitvoerende raad van het Sponsorship Committee der Hias, in welke bijeenkomst onder meer werd besloten ook in Rotterdam een bureau van de Hias te openen, daar de uitbreiding van het werk dit noodzakelijk maakt. De leiding van het bureau zal berusten bij den Heer A. J. U. Cohen. Schieweg 56d.”
In 1952 blijkt dat de HIAS onderdak heeft gevonden bij de Nederlandse Israëlietische Gemeente op de Mathenesserlaan. Tot wanneer de HIAS vanaf deze locatie actief is gebleven is niet terug te vinden in de bronnen.
bronnen:
“HIAS”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 30-08-1946. Geraadpleegd op Delpher op 24-05-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872212:mpeg21:a0026
“SPREEKUREN HIAS”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 21-11-1952. Geraadpleegd op Delpher op 24-05-2016, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873371:mpeg21:a0058
www.hias.org/history (geraadpleegd 24 mei 2016)
Illustratie:
met dank aan Jaap Sanders, Jeruzalem. © collectie Jaap Sanders
gepubliceerd:
24 mei 2016
laatst bijgewerkt:
25 april 2021