Ze kwamen, waarschijnlijk als vluchteling, naar Rotterdam en ze lieten op meer dan een manier hun sporen na in die stad.
David en Sara
David Hausdorff werd op 19 mei 1820 in Rawitsch geboren
De stad was deel van het Duitse Rijk en lag aan de zuidrand van de Pruisische provincie Posen.
Op 27 december 1918 begon in dit gebied een grote opstand van de overwegend Poolse bevolking tegen de Duitse overheersing en de Eerste Wereldoorlog had haar sporen eveneens in dit gebied achtergelaten. Op 17 januari 1920 werd Rawicz en omgeving Pools.
David verhuisde samen met zijn vrouw Sara Hausdorff – Kuttner al voor de overgang van Rawitsch naar het noorden, naar Wreschen (nu Wrzesnia, Polen), dat nog Duits bleef.
Drie zoons werden daar geboren:
Michael Saul op 31 maart 1854,
Henry (Heinrich Ganoch) in oktober 1855 en
Jacob Julius op 20 september 1858.
Michael en Rebecca
David en Sara zijn met hun zoons in 1883 naar Nederland vertrokken. Ze woonden in Rotterdam toen Michael Saul in 1887 met Rebecca Jacobson trouwde. Michael was 23, Rebecca was 20. Dat huwelijk duurde maar twee jaar, Rebecca overleed op 22-jarige leeftijd, een maand na de geboorte van hun zoon Julius.
Michael en Helene
Michael hertrouwde binnen een paar jaar met Helene Bondi, een Duits-Joodse vrouw uit Mainz en de zus van de vrouw van zijn broer Jacob, Pauline (Paula) Bondi. Michael en Helene zouden 7 kinderen krijgen, waarvan David, vernoemd naar zijn grootvader, de beroemde Rotterdamse huisarts David Hausdorff zou worden.
David en Hilde
David Hausdorff was zo beroemd in Rotterdam, dat de tramhalte voor zijn huis op de West-Kruiskade “Halte Hausdorff” genoemd werd.
Hij was niet alleen een goed arts, ook was David enorm betrokken bij Joods Rotterdam. David, Hilde en de kinderen overleefden de oorlog, nadat David op 23 augustus 1943, op het allerlaatste moment in de onderduik ging.
In zijn jeugd woonde het gezin van David op de Westerstraat. Dat was vlak bij de Maas en als de Maas hoog stond, stond hun huis onder water. David kwam zeer vaak in de sjoel aan de Boompjes, waar hij godsdienstlessen kreeg.
Na de lagere school ging David naar het Erasmiaans Gymnasium. In die tijd lispelde David nog en kreeg daarvoor les van spraaklerares Branco van Dantzig.
De Hausdorffs waren orthodox, en David was dat zeker. Na de oorlog zou hij het monumentale boek “Jizkor” schrijven, een platenatlas van drieënhalve eeuw Joods Rotterdam. Het Jizkor-gebed is een gebed ter nagedachtenis aan de gestorvenen, vandaar de titel, een nagedachtenis aan het gestorven Joodse Rotterdam….
David en Hilde verhuisden in de herfst van hun leven naar Antwerpen, omdat ze daar de verloren gegane Joodse sfeer van Rotterdam, waar hij altijd naar bleef verlangen, voor een stukje terug vonden.
Jacob en Pauline
De broer van Michael en de oom van David, Jacob, heeft de oorlog niet meegemaakt. Zowel hij als zijn vrouw overleden in 1933. Zij woonden aan de Leuvehaven, in een mooi huis, dat zelfs beschreven werd door Enoch Italie in zijn oorlogsdagboek.
Enoch Italie was een bekend godsdienstleraar in Rotterdam en daarnaast hield hij bij wat er in Joods Rotterdam gebeurde. Het schrijven over de geschiedenis van Joods Rotterdam kan tegenwoordig niet zonder Enoch Italie in de bronnen tegen te komen.
Zijn zoon Gabriël trouwde met Sara Rose Hausdorff, een dochter van Jacob en Pauline. De orthodoxe Sara viel in de smaak bij de familie Italie.
Een zus van Gabriel, Lea, werd vertaalster Duits en Engels. Ze vluchtte tijdens de oorlog en overleefde die.
Verder:
Een deel van de stamboom van de familie Hausdorff staat hier.
bron:
gemeentearchief Rotterdam (Dr Hausdorff 1901 – 1990 door A M van der Woel),
wikipedia, lemma Rawitsch (geraadpleegd 15 jan 2016)
Woel, A M van der, Dr Hausdorff 1901 – 1990
met dank aan Elsje Prins
laatste aanpassing:
7 september 2019