Hersch Josef (Herman) Gerschtanowitz werd geboren op 28 november 1887 in Lodz (Polen). Hij was getrouwd met Chaia Ehrlich (Zdunska-Wola, 3 mei 1888 – Auschwitz, 5 oktober 1942), de zus van Abraham Tuschinski’s vrouw Mariam (Manja). Herman werd in Auschwitz vermoord op 5 oktober 1942.
Herman (foto rechts, zittend, met Tuschinki) komt in 1912 naar Rotterdam. Hij gaat dan wonen in Hotel Polski op de Nadorststraat 27, het bedrijf van zijn zwager Abraham Tuschinski. Hij is dan al op 22 maart 1911 getrouwd Chaia Ehrlich. Daardoor is hij de zwager van zowel Abraham Tuschinski als van Hermann Ehrlich.
In Rotterdam wordt als zijn eerste beroep hotelbediende opgetekend, later staat op de gezinskaart dat hij directeur van Thalia is. Het echtpaar krijgt een zoon, Max op 23 april 1912 en een dochter Sera op 16 september 1918.
Zakelijk
Binnen het drietal Tuschinski – Ehrlich en Gerschtanowitz had Ehrlich de artistieke inslag, Gerschtanowitz was juist zakelijk. De combinatie van de drie zorgde voor het explosief groeien van het bioscoop-imperium. Tuschinski merkt al in 1913 dat Gerschtanowitz het talent heeft om mensen goed te woord te staan en hem zakelijk te vertegenwoordigen en stelt hem op 2 augustus 1913 aan. Ehrlich en hijzelf houden zich dan meer bezig met de artiesten. Dat is het begin van het familiebedrijf; zeker nadat hij in datzelfde jaar een externe compagnon na conflicten uit het bedrijf laat verwijderen en haar al haar geld terug betaald.
Bioscopen
Wanneer Abraham Tuschinski zijn bioscoop-imperium opbouwt, roept hij de hulp van zijn zwagers Gerschtanowitz en Ehrlich in. Hermann zit dan ook in de directie van de volgende Rotterdamse bioscopen:
Grand Theatre (1927 – 1935)
Olympia (1927 – 1936)
Roxy (1935 – 1936)
Royal (1927 – 1935)
Studio 32 (1932 – 1935)
Thalia (Hoogstraat) (1927 – 1935).
De kinderen
Max trouwde vlak voor de oorlog, op 7 april 1938, met Ida Pieternella Davids (3 augustus 1914). Max overleefde de oorlog en krijgt na de oorlog wat zeggenschap in de Raad van Beheer Maatschappij Tuschinski, die onder andere de bioscoop in Amsterdam exploiteert.
Sera trouwde met Nathan Kleinkramer (Rotterdam, 21 maart 1915 – Auschwitz, 31 januari 1944).
Sera en Nathan waren van plan om naar Zwitserland te vluchten en gingen, om dit te bekostigen, naar het huis van haar schoonouders op Oostzeedijk 104c om daar sieraden op te halen. Ze werden opgepakt en gedeporteerd. Sera werd op 5 oktober 1942 in Auschwitz vermoord.
bron:
stadsarchief Rotterdam,
maxvandam.info,
engelfriet.net,
historici.nl,
Tuschinski, droom, legende en werkelijkheid.
gepubliceerd:
6 maart 2016
laatst bijgewerkt:
28 april 2023