Hartog Hijman Tels werd op 2 november 1810 geboren in Rotterdam en overleed daar op 1 november 1885; hij werd op de begraafplaats aan de Dijkstraat begraven. Hartog was de zoon van Hijman Salomon Tels en Hester Sprengers en trouwde in 1843 met Johanna Hijmans. Zij kregen zeven zoons en twee dochters. Het gezin woonde onder andere op de Wijnhaven 100, en daarna op Wijnhaven 30. Op 1 januari 1844 werd Hartog de eerste hoofdredacteur van het NRC, de Nieuwe Rotterdamse Courant.
Hartog kwam uit een wat rijker Joods gezin (vader was koopman in juwelen) en hij kon gaan studeren. Hij promoveerde in Leiden, een keer in de Rechten en een keer in de Letteren. Na het afstuderen trok Hijman weer naar Rotterdam en begon daar een zeer succesvol advocatenkantoor.
Op 1 januari 1844 werd hij hoofdredacteur van het NRC. Deze krant had gedurende de eerste tien jaar van haar bestaan het financieel niet makkelijk maar bleef gesteund door geldschieter Van Rijckevorsel. Onder Tels kreeg het NRC een liberale koers en zette de krant zich in voor handelsvrijheid. Tels kon niet leven van zijn baan bij het NRC dus in deze periode hield hij ook zijn advocatenkantoor aan.
Tels stond, ondanks zijn hoge positie, bekend als een eenvoudig man. Hij zette zich in voor de Joodse zaak, had zitting in het joodse kerk- en armbestuur te Rotterdam en het hoofdbestuur van de Maatschappij tot Nut der Israëlieten in Nederland. Verder was hij voorzitter van de Centrale Commissie van Israëlieten in Nederland.
Discriminatie kwam hij ook tegen, zo kon hij geen lid worden van de sociëteit Amicitia (op de Zuidblaak, foto), omdat hij Joods was. Verder moest hij aftreden als deken van de Rotterdamse orde van Advocaten omdat hij een van de adviseurs was van Lodewijk Pincoffs. Hij werd ervan beschuldigd, samen met de commissarissen van Pincoffs, justitie te hebben belemmerd en zo de vlucht van Pinchoffs naar de Verenigde Staten mogelijk gemaakt te hebben.
Bij de lewaaje (begrafenis) van Hartog spraken onder anderen de Opperrabbijn van Rotterdam, Dr. Ritter, tijdelijk hoofd van het Israëlietisch Kerkgenootschap J. van Raalte jr., A. C. Wertheim, namen de Centrale Commissie van Israëlieten in Nederland en mr. J. C. Reepmaker namen de Orde van Advocaten.
Een van de kinderen van Hijman en Johanna was Martinus Tels (Rotterdam, 26 januari 1854 – 20 oktober 1924).
bron:
inghist.nl,
Michman, Jozeph e.a. Pinkas – de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Nederland (Jeruzalem 1985)
begrafenis, Stadsnieuws.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 04-11-1885, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 07-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011008709:mpeg21:p002
Illustratie:
Amicitia 1939. Collectie Stadsarchief Rotterdam beeldbank 4202_XXIII-35-01
gepubliceerd
4 maart 2016
Laatst bijgewerkt:
4 december 2021