Kurt Grabowski werd op 11 januari 1903 in Bielefeld (D) geboren. In september 1937 huwde hij in Echternach (Luxemburg) met de katholieke Annemarie Amalie Döring (Dortmund, 15 juli 1911) en op 29 maart 1935 kregen ze in Echternach hun zoon Egon. Kurt was fabrikant van dameshoeden en had ook in Duitsland (Keulen) en Luxemburg (Echternach) al fabrieken. In de tijd van het opkomende nazisme verliet het gezin Duitsland, ging eerst naar Luxemburg en kwam daarna naar Nederland. Kurt werd op 30 augustus 1937 ingeschreven in Rotterdam en ging inwonen op de Beijerlandselaan 176b. Zijn vrouw en kind kwamen naar Rotterdam op 11 november 1937, Kurt woonde toen al enkele weken op de Nieuwehaven 76a.
| Fanny Hat De bekenste productie van Grabo was de Fanny Hat, vernoemd naar Fanny Blankers-Koen, de Olympische kampioene. Deze hoed werd in 1949 gelanceerd en Fanny Blankers speelde de hoofdrol in de reclamecampagne die gevoerd werd. Het dragen van hoeden raakte echter uit de mode, en de omzet van het bedrijf daalde. |
Op Nieuwehaven 88 begon Kurt in 1938 een hoedenfabriek. De fabriek heeft maar kort bestaan want werd bij het bombardement van 14 mei 1940 volledig vernietigd. Aan het einde van 1940 vroeg Kurt een vergunning aan voor de oprichting van dameshoedenfabriek Grabo aan de Rijksweg 213 te Overschie. Op dat adres stond een woonhuis en dit woonhuis werd gebruikt als kantoor en expeditieruimte, de fabriek was ernaast gevestigd.
Kurt woonde met zijn gezin inmiddels in Gouda, op de Crabethstraat 46. Kurt was gemengd gehuwd maar dat was niet een garantie dat men niet opgepakt en gedeporteerd zou worden. Kurt overleefde de oorlog in de onderduik.
Wat er precies met de fabriek tijdens de oorlog gebeurde kan achterhaald worden door een bericht in de Staatscourant van 1949. Van de Stichting Vermogensverwaltungs- und Renten Anstalt (VVRA) te Amsterdam kwam Grabowski in aanmerking voor een bedrag van bijna ƒ 72.000,- vanwege de verkoop van de dameshoedenfabriek Grabo. Het bedrijf kreeg dus in de oorlog een Verwalter, A. W. Pause en werd verplicht ‘verkocht’ . Het werd dus als Joods bezit onteigend. 
In 1947 moesten de panden waar het bedrijf gevestigd was plaats maken voor het Kleinpolderplein en Grabo, inmiddels doorgestart, vestigde zich op de Allard Piersonstraat 43 onder de leiding van Kurt, die in 1948 tot Nederlander genaturaliseerd werd. Op de begane grond van de fabriek waren de 
naaizaal, slijperij en trekkerij gevestigd alsmede de kantoorruimte, de offertekamer en de showroom. De hoeden verkocht men aan grootwinkelbedrijven en niet direct aan particulieren. In de jaren vijftig ging het het bedrijf het meest voor de wind. Het was de grootste hoedenfabriek van Nederland en had 140 werknemers in dienst. De laatste advertentie van het bedrijf die werd gevonden is van ‘Grabo-Velora’ en dateert van 1989.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Kurt Grabowski
www.rotterdaminkaart.nl, Grabo-Velora
“Nederlandsche staatscourant“. Landelijk, 14-07-1949, Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000167446:mpeg21:p006
“Nieuwe beheerders benoemd”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 30-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010928746:mpeg21:a0147
“Het korte kapsel en de hoed”. “Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland“. Leeuwarden, 11-03-1950. Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010612606:mpeg21:a0110
“Advertentie”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad“. Rotterdam, 23-09-1989. Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010963345:mpeg21:a0066
met dank aan Soesja Citroen voor correcties, email 28 juli 2022
Illustratie:
“Nieuwe beheerders benoemd”. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad“. ‘s-Hertogenbosch, 30-07-1941. Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010928746:mpeg21:a0147
“Het korte kapsel en de hoed”. “Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland“. Leeuwarden, 11-03-1950. Geraadpleegd op Delpher op 29-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010612606:mpeg21:a0110
gepubliceerd:
29 april 2017
laatst bijgewerkt:
28 juli 2022