In 1901 werd de “Nederlandse Vereeniging tot zending onder Israël, genaamd Elim” in Rotterdam opgericht. Dit in navolging op twee soortgelijke instellingen in Amsterdam, te weten de Zionskapel (1847) en de Schotse Zendingskerk (1856). Elim richtte zich in eerste instantie op de Rotterdamse Joden en later vooral op de Oost-Europese Joden die via Rotterdam hun weg naar de Nieuwe Wereld zochten.
Het doel was Joden te bekeren tot het christendom. Het zendingswerk zal gehoor hebben gevonden onder de vluchtelingen uit Oost-Europa. Na jarenlang vervolgd te zijn geweest om het geloof, en eindelijk de stap te kunnen nemen om een nieuwe toekomst op te bouwen in een nieuw land, was de stap naar het christendom voor sommigen wellicht een stap om zich ook in de toekomst in het nieuwe land te vrijwaren van discriminatie vanwege het geloof. Voor vele anderen was deze ongevraagde zending een even sterke reden om vast te houden aan het Jodendom. In de getto’s en de shtetls was het Joodse geloof en identiteit de reden van de discriminatie geweest én dat zou beter worden in ‘de Nieuwe Wereld’.
Elim bood hulp aan de berooide Oost-Europese Joden die vaak niet meer bezaten dan de kleding die ze droegen en deze hulp ging gepaard met de zending, in tegenstelling tot Montefiore, die ook hielp maar geen verborgen agenda had.
Elim was de Nederlandse evenknie van “The London Society for promoting Christianity among the Jews“. Deze organisatie, opgericht in 1808, was sinds 1844 actief in Rotterdam, onder leiding van Paulus Julius Bloch.
Drijvende kracht achter Elim was “iemand uit de eigen geledingen” en vriend van Bloch, te weten Joseph Zalman(n), een orthodox Joodse architect die over was gegaan tot het christendom na contact met de Engelse dominee Adler.
Deze zendingsdrang onder de Joden kwam voort uit de overtuiging dat God een plan had met het volk Israël en dit plan had te maken met de erkenning van Jesoehah (Jezus) als de Messias.
Al na drie jaar, in 1904, kon een vergroot Elim geopend worden door dominee Adler en weer drie jaar later een gebedshuis met studie- en verblijfsruimten. Het geld daarvoor kreeg Zalman bij elkaar doordat hij in 1902 een bedrijf opzette voor het draaien van sigaretten en dat in hetzelfde jaar omvormde tot een werkverschaffingsproject “Cordati”. De winst was voldoende voor het onderhouden van een aantal zendelingen, later werd het werk van Cordati uitgebreid met een drukkerij en een kartonnagefabriek. Het aantal mensen dat met Elim te maken kreeg, was groot. In de eerste zes jaar 143.864 personen met als topjaar 1911.
Elim opende in 2005 een nieuw onderkomen op de Tulpstraat 58 te Rotterdam.
bron:
www.elimrotterdam.nl,
stadsarchief rotterdam,
www.aanbidding.net
aanvullingen september 2016 met dank aan S. van Leeuwen
illustratie:
© joodserfgoedrotterdam.nl
gepubliceerd:
27 februari 2016
laatst bijgewerkt:
1 oktober 2022