Op 5 april 1882 werd in Meppel Eleazer Mozes van Esso geboren. Hij trouwde in 1910 met Eleonora Johanna Elisabeth van Perlstein (Arnhem, 16 februari 1882). Eleonora en Eliazer kregen drie kinderen, Annechien Henderina (Rotterdam, 4 oktober 1911), Hans Andries (Rotterdam, 8 januari 1914 – Auschwitz, 22 mei 1944) en Elly Rita (Rotterdam, 21 juni 1921 – Auschwitz, 22 mei 1944). In 1936 liet Eleazar zijn tweede voornaam Mozes veranderen in Andries.
De zaak
Eleazer was fabrikant van bakkerijgrondstoffen en specerijen en zette een succesvol bedrijf op. In 1926 verhuisde de zaak naar de Aelbrechtskade 18 in Delfshaven, rond 1930 naar de Aelbrechtskade 30. Voor die tijd was het bedrijf gevestigd op het Van Alkemadeplein 20-22. De advertentie waar dit adres wordt gemeld, uit 1922, is een van de eerste advertenties van het bedrijf. Na de oorlog bestond het bedrijf nog, de laatste advertentie is van 1963 en het bedrijf was toen nog op de Aelbrechtskade gevestigd, op nummer 30.
Het gezin woonde op een mooie locatie in de stad, op de Heemraadssingel 213b. In 1931 verhuisden ze naar het nog chiquere huis op nummer 249 op de hoek met de Mathenesserlaan. Tijdens de bezetting verhuisde het gezin naar de Rochussenstraat 67c. Eleazer en Eleonora gingen tijdens de oorlog in onderduik in Wassenaar. Daar werden op 10 juni 1943 een man en een vrouw gevonden in een sloot, de Zijlwatering. Ze hadden in hun kleding bakstenen en werden begraven na het maken van foto’s op het politiebureau.
De precieze toedracht werd duidelijk na de oorlog. Eleazer en Eleonora konden niet langer op hun onderduikadres op de Weijermanstraat 5 verblijven en besloten om zelfmoord te plegen. De situatie in de onderduik was kennelijk, om wat voor reden dan ook, onhoudbaar geworden. Ze vulden hun kleding met bakstenen en sprongen in de sloot. De lichamen werden op de Politiebegraafplaats begraven en op 25 september 1946 herbegraven op de Nederlands Hervormde begraafplaats in Wassenaar. Daar waren ze in 2004 nog begraven en door een nabestaande is er gezorgd voor een herbegrafenis op het Ereveld Loenen.
Ook zoon Hans Andries en dochter Elly Rita overleefden de oorlog niet. Annechien, de oudste dochter, trouwde in 1937 met prof. dr. ir. Eduard Elion (Den Haag, 29 juli 1900) en emigreerde voor de oorlog naar de Verenigde Staten. Annechien en Eduard kregen vier kinderen.
bron:
stadsarchief Rotterdam, gezinskaart E A van Esso
“Advertentie verhuizing”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 03-03-1926. Geraadpleegd op Delpher op 02-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010028308:mpeg21:a0033
“Advertentie Alkemadeplein”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 27-07-1922. Geraadpleegd op Delpher op 05-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010494407:mpeg21:a0171
“Advertentie”. “Het Parool”. Onbekend, 08-10-1955. Geraadpleegd op Delpher op 05-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010829979:mpeg21:a0081
https://oorlogsgravenstichting.nl/persoon/41458/eleonora-johanna-elisabeth-van-esso-van-perlstein (geraadpleegd 5 juli 2018)
www.maxvandam.info, lemma Eduard Elion (geraadpleegd 5 juli 2018).
Aelbrachtskade 30, Advertentie. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 07-10-1930, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 19-01-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002186:mpeg21:p008.
met dank aan H. van Perlstein
illustratie:
“Advertentie verhuizing”. “Nieuwe Rotterdamsche Courant”. Rotterdam, 03-03-1926. Geraadpleegd op Delpher op 02-07-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010028308:mpeg21:a0033.
Van Esso blik met dank aan J. Vermeer (email d.d. 19 januari 2024)
gepubliceerd:
2 juli 2018
laatst bijgewerkt:
19 januari 2024