Het was een van de slagaders van Rotterdam. De Delftsevaart, oftewel in de oude spelling de Delftschevaart. Deze gegraven waterweg gaf de haven van Rotterdam de aansluiting op het achterland ten noorden van de stad via de Schie. De grond die werd uitgegraven werd gebruikt om de kades te versterken en er ontstond een hoger gelegen straat, de Westewagenstraat. Die straat werd gebruikt om de binnenvaartschepen te bevoorraden. Het gebied tussen de Delftschevaart en de Coolvest, voor een groot deel de later Zandstraatbuurt, wordt aan het einde van de Middeleeuwen bebouwd. De lakenindustrie vond hier een plaats en het Sint Agathaklooster was er gevestigd. Aan de lakenindustrie herinneren de namen Raampoort, Raamstraat en Raamplein. De ‘ramen’ waren de frames waar de lakens op gespannen werden. De Zandstraatbuurt krijgt zijn karakter, veel sloppen en stegen, prostitutie en uitgaan, in de 19e eeuw en werd vervolgens stap voor stap vanaf het begin van de twintigste eeuw afgebroken.
Delfschevaart hoek Krattensteeg
Op Krattensteeg 3 was schoenmaker Frenk gevestigd. Meer via deze link.
Delftsevaart 3 – haarwerkfabriek
In 1879 was hier de Nederlandsche Haarwerkfabriek gevestigd. In het Weekblad voor Israëlietische Huisgezinnen liet men weten ook bandeaux te vervaardigen. Dit werd mede gebruikt door orthodoxe vrouwen.
Delftsevaart 9 – botterie et cordonnerie Française G. Waisvisz
In 1886 adverteerde deze schoenenzaak vanaf dit adres. Dit was de zaak van Gabriel Waisvisz (Den Haag, – Sobibor, ). Gabriel was gehuwd met Lientje van Engers (Schiedam, – Sobibor, ) en zij woonden aan het begin van de Tweede Wereldoorlog op de Vondellaan 26 in Rijswijk.
Delftsevaart 12 – tailleur S. Manheim
Kleermaker S. Manheim vestigde zich hier in september 1891.
Delftsevaart 13 – modezaak H. S. Cats
Deze zaak, in bont en mode, was hier rond 1882 gevestigd. Bontwerker Heiman Cats (Rotterdam, 6 juni 1823) was gehuwd met Christina Pool (Rotterdam, 12 april 1830). Zij hadden vier dochters: Sara (Rotterdam, 23 maart 1857), Amelia (Rotterdam, 17 augustus 1860), Hendrika (Rotterdam, 12 juni 1861) en Evalina (Rotterdam, 13 augustus 1868).
Delftschevaart 14 – tentoonstellingsruimte “De Schakel
Voor de Tweede Wereldoorlog was dit de tentoonstellingsruimte van slagerszoon, kunstverzamelaar en oud-Spanjestrijder Isaac (Ies) van Creveld (Rotterdam, 14 januari 1898 – Bergen-Belsen, 24 februari 1945).
Delftschevaart 15 – Salomon Haalman
Enkele jaren voor de oorlog vestigde Salomon Haalman uit Breda hier zijn antiekzaak. Salomon woonde met zijn gezin op de Willem Buytewechstraat in Delfshaven.
Delftsevaart 18 – familie Meiler
Op 27 juli 1929 werd Isidor Meiler Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig) en het gezin woonde toen op dit adres. Vader Marcus Meiler, groothandelaar, werd geboren in Bergschenhoek op 20 mei 1882 en in Auschwitz vermoord op 15 oktober 1942. Hij was gehuwd met Selina Velleman (Leeuwarden, 9 november 1882 – Rotterdam, 20 april 1941) en zij hadden drie kinderen; Abraham (Rotterdam, 31 januari 1915 – Auschwitz, 30 september 1942), Isidoor (Rotterdam, 17 juli 1916 – Auschwitz, 30 september 1942) en Henri Karel (Rotterdam, 17 mei 1919 – Auschwitz, 30 september 1942). Na het bombardement woonde het gezin op de Sonoystraat 8c.
Delftsevaart 23 – snelpersdrukkerij J. B. Elze & Co.
Deze snelpersdrukkerij hoorde bij de papierhandel en de fabriek van geplakte winkelzakken van J. B. Elze & Co en werd op dit adres in 1885 geopend.
Delftsevaart 24 – Mozes van den Broek
Mozes was sjochet (ritueel slachter) en op 12 september 1881 verklaarden de parnassims (bestuurders) van de gemeente dat ritueel geslacht vlees in zijn bedrijf verkocht mocht worden als toegestaan vlees.
Delftsevaart 31a – Louis van Leeuwen
Louis van Leeuwen wenste in september 1922 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad een gelukkig nieuwjaar aan de familie, vrienden en begunstigers. Het was een zaak in laken en leer. De zaak zat er tot aan het bombardement, in juni 1940 blijkt een nieuwe locatie gevonden, op de Provenierssingel 39. De zaak werd gedreven door Louis van Leeuwen (Rotterdam, 15 januari 1875 – Rotterdam, 6 januari 1941). Louis was gehuwd met Elisabeth Knap. Elisabeth overleed op jonge leeftijd in 1916 en daarna hertrouwde Louis met Celina Speelman (Rotterdam,, 27 mei 1877 – Auschwitz, 1 november 1942). Uit het eerste huwelijk had Louis een zoon Marcus (Rotterdam, 6 december 1899 – Sobibor, 28 mei 1943). Na het bombardement werd de zaak voortgezet op de Walenburgerweg 94b.
Delftsevaart 38 – wijnpakhuis M. Hartogs
Rond 1885 had M. Hartogs hier zijn wijnpakhuis en hij adverteerde met Zuid-Afrikaanse wijnen uit het Paerl-district. Hartogs woonde op de Oppert 108.
Delftsevaart 58c – Mikweih Jisroël
Op deze locatie was in 1909 de synagoge van de Vereniging Mikweih Jisroël gevestigd.
Delftsevaart 61 – Fabriek van reiskoffers Hijmans & Co.
Rond 1878 was hier de fabriek van reiskoffers Hijmans & Co. gevestigd. De onderneming was op dit adres in 1878 gestart door Meijer Hijmans (Bredevoort, 7 augustus 1816 – Den Haag, 1886) en zijn zoon Salomon (Arnhem, 4 november 1859 – 1912). Meijer was gehuwd met Esther Gronheim (Doesburg, 21 december 1820).
Zij vertrokken in 1882 naar Den Haag. In de Passage in Den Haag begonnen ze in 1883 de Haagsche Kofferfabriek, in 1897 kwam er een filiaal in Rotterdam op de Passage en later aan de Noordblaak. In 1905 krijgt de onderneming het predicaat ‘hofleverancier van Prins Hendrik’. In 1908 werd er een filiaal op de Kalverstraat in Amsterdam geopend. Na het overlijden van Salomon zet diens zoon Philip (Den Haag, 27 augustus 1883 – Den Haag, 17 februari 1939) de onderneming voort en in 1929 werd de zaak beëindigd.
Delftsevaart 61 – S. Elzas Mzn.
In 1883 wenste godsdienstonderwijzer S. Elzas vanaf dit adres zijn familie, vrienden en bekenden een goed Joods nieuwjaar. Dit was Salomon Elzas (Borculo, 4 augustus 1846) en hij was gehuwd met Rebekka Polenaar (Amsterdam, 24 november 1848). Zij hadden een zoon Mozes (Rotterdam, 7 oktober 1888). Mozes Elzas werd een bekende arts in Rotterdam.
Delftsevaart 70 – D. Blauw
Rond 1877 was hier de zijde- en stoffenververij van David Blauw gevestigd. Lees verder over het schilderij van schoondochter Betsi Spier.
Delftsevaart 76 – Vishandel S. de Vries
S. de Vries opende in november 1881 zijn vishandel op dit adres. Een maand later werd de zaak naar de Schiedamsedijk 140 verhuisd.
Delftsevaart 76 – Nathan den Hartogh en Rica Frieser
Op dit adres vierden Nathan den Hartogh (Rotterdam, 15 mei 1852 – Rotterdam, 28 augustus 1937) en Rica Frieser (Rotterdam, 16 mei 1851 – Rotterdam, 31 oktober 1922) op 19 december 1885 hun 12½-jarig huwelijk. Nathan en Rica waren de ouders van Esther (Rotterdam, 27 juni 1874 – Auschwitz, 5 oktober 1942), Salomon (Rotterdam, 23 april 1874 – Rotterdam, 21 augustus 1966), Joseph (Rotterdam, 19 april 1878 – Auschwitz, 21 augustus 1943), Fanny (Rotterdam, 20 maart 1880), Marcus (Rotterdam, 7 januari 1882), Elizabeth (Rotterdam, 16 september 1883 – Rotterdam, 16 januari 1934), Cornelia (Rotterdam, 26 augustus 1885 – Auschwitz, 5 oktober 1942), Rozetta (Rotterdam, 22 juni 1887 – Auschwitz, 14 januari 1943), Simon (Rotterdam, 14 januari 1889 – Den Haag, 23 juni 1962), Leonard (Rotterdam, 26 november 1890 – Rotterdam, 3 maart 1913), Maurits (Rotterdam, 25 juni 1893 – 26 maart 1990).
Delftsevaart 78 – gezin Den Hartog
Op dit adres woonde het gezin van koopman Jacob den Hartog (Gorinchem, 5 september 1803). Zijn vrouw was al overleden, zijn kinderen Henrij (Leiden, 27 augustus 1840), Fransje (Leiden, 1841), Leentje (Leiden, 1850), Isaac (Leiden, 5 augustus 1852) en Maurits (Gorinchem, 5 november 1859) waren bij hun vader ingeschreven.
Delftsevaart 80 – pettenmaker S. Friezer
Pettenmaker S. Friezer was hier rond 1876 gevestigd.
Delftsevaart 321 – Rotterdamse handelsvereniging R. S. Stokvis en Zonen
In 1849 werd dit bedrijf, R. S. Stokvis en Zonen, opgericht en was in eerste instantie op dit adres gevesrigd.
bron:
De historische omgeving van het Timmerhuis op www.rijnmond.nl (geraadpleegd 10 februari 2018).
“Mikwe Jisroël.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-02-1909. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872679:mpeg21:a0041.
“Advertentie van Leeuwen”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 08-06-1940. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002408:mpeg21:a0062.
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-07-1929. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874373:mpeg21:a0086.
“Advertentie Haalman”. “Bredasche courant”. Breda, 27-04-1937. Geraadpleegd op Delpher op 14-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000066722:mpeg21:a0066.
S. Friezer, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 7, 1876, no 39, 20-10-1876. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005394039:00001.
D. Blauw, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 8, 1877, no 31, 24-08-1877. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005394083:00001.
reiskoffers, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 9, 1878, no 18, 24-05-1878. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005394122:00001.
haarwerkfabriek; Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 10, 1879, no 33, 05-09-1879. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005395033:00001.
S. Manheim. Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 12, 1881, no 33, 02-09-1881. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005397033:00001.
Mozes van den Broek, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 12, 1881, no 35, 16-09-1881. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005397035:00001.
vishandel, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 12, 1881, no 43, 11-11-1881. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005397043:00001.
vishandel, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 12, 1881, no 48, 16-12-1881. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005397048:00001.
H. S. Cats, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 13, 1882, no 40, 20-10-1882. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005398040:00001.
S. Elzas, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 14, 1883, no 37, 28-09-1883. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005399037:00001.
Hartogs, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 5, 13-02-1885. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401005:00001.
Stadsarchief Rotterdam, Nathan den Hartogh, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-177.
Hartogs-Friezer, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 48, 11-12-1885. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401048:00001.
snelpersdrukkerij Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 50, 25-12-1885. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401050:00001.
Waisvisz, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 17, 1886, no 6, 19-02-1886. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005402006:00001.
Salomon Elzas, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 519.
Salomon Elzas, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 851-124.
H. Cats, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, toegangsnummer 487.
Jacob den Hartig, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, toegangsnummer 175.
Hijmans, Stichting Haags Industrieel Erfgoed, https://shie.nl/bedrijven/haagsche-kofferfabriek-1883/ (geraadpleegd 24 oktober 2024).
Meijer Hijmans, Stadsarchief Rotterdam, 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten, inventarisnummer 177.
Philip Hijmans, overlijden, Gemeentearchief Den Haag, 0335-01 Ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente ‘s-Gravenhage, inventarisnummer 1623.
illustratie:
“Mikwe Jisroël.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-02-1909. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872679:mpeg21:a0041.
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-07-1929. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874373:mpeg21:a0086.
“Advertentie van Leeuwen”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 08-06-1940. Geraadpleegd op Delpher op 10-02-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002408:mpeg21:a0062.
“Advertentie Haalman”. “Bredasche courant”. Breda, 27-04-1937. Geraadpleegd op Delpher op 14-03-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000066722:mpeg21:a0066.
haarwerkfabriek; Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 10, 1879, no 33, 05-09-1879. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005395033:00001.
H. S. Cats, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 13, 1882, no 40, 20-10-1882. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005398040:00001.
Hartogs-Friezer, Weekblad voor Israëlietische huisgezinnen; uitgegeven vanwege de Vereeniging van Joodsche Wetenschappen te Rotterdam, jrg 16, 1885, no 48, 11-12-1885. Geraadpleegd op Delpher op 18-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005401048:00001.
gepubliceerd:
10 februari 2018
laatst bijgewerkt:
24 oktober 2024