Clara de Vries werd op 31 december 1915 in Schoonhoven geboren als Clara Johanna Suzanna, dochter van Arend de Vries (1882-1942), textielhandelaar en amateurtrompettist, en Betje Bollegraaf (1878-1942). Ze was het vierde kind, na Levie (Louis) – 1905, Jacob – 1906 en Izaak – 1914.
Ze trouwde op 20 mei 1936 in Rotterdam met Willy Schobben, trompettist. Dit huwelijk bleef kinderloos. Clara woonde aan het begin van de oorlog op de Vijverhofstraat 119b in Rotterdam. Ze werd in Auschwitz vermoord op 22 oktober 1942.
Clara de Vries was trompettiste. Dat was in de jaren voor de oorlog al bijzonder, daarbij speelde ze vooral Jazz muziek, waaronder in de band ‘The Swinging Rascals’.
Ze kwam uit een uitzonderlijk muzikale familie. Twee broers speelden eveneens in jazz orkesten. Clara speelde zeer goed, ze werd gezien als een van de beste jazztrompettistes van ons land. Ze kon met gemak wedijveren met haar mannelijke collega’s.
Haar carrière begon op zestienjarige leeftijd toen ze werd geëngageerd door de Rus Leo Selinsky, die met zijn damesorkest Blue Jazz Ladies door Europa reisde. 
Haar tien jaar oudere broer Louis de Vries had de bijnaam “de blanke Armstrong”, naar de zwarte Amerikaanse jazz trompettist Louis Armstrong. Hij kwam in 1935 om bij een auto-ongeluk in Zwolle.
De echte Louis Armstrong heeft Clara overigens zien spelen, en zijn commentaar daarbij was: “That Louis de Vries, he had a sister Clara with a ladies-band. Oh boy, she could play that horn!” Met haar andere broer, Jack, trad ze regelmatig op.
Eigen orkest
in de dertiger jaren had Clara haar eigen jazz orkest, ‘Clara and the Jazzladies’. Dit orkest had zo’n 12 leden en trad op verschillende plaatsen in Europa op, waaronder Barcelona, Zürich, Berlijn en in heel Duitsland. In 1935 was Clara regelmatig te beluisteren op de VARA-radio. In 1938 vormde ze een nieuw orkest, ‘The Rosian Ladies’, en het eerste optreden was bij Heck’s Lunchroom. Clara was gemengd gehuwd met de niet-Joodse jazzmuzikant Willy Schobben (Maastricht, 5 september 1915 – Kerkrade, 25 maart 2009). Hij overleefde de oorlog, haar broer Jack (Izaak) eveneens.
Alcazar
Op 9 februari 1941 trad Clara op in Alcazar op het Thorbeckeplein in Amsterdam. Dat was de aanleiding voor de WA om daar een inval te doen. Deze aanval leidde tot de rellen waarbij WA-man Koot de dood vond, en die rellen leidden tot de eerste deportatie van Amsterdamse Joden naar Mauthausen. Dat laatste feit was weer de aanleiding tot de Februaristaking.
| Leerlingen Felix David Eliazar was een van de leerlingen van Clara. Hij schreef over haar: ‘Het enthousiasme van mijn vader voor de uitvoerende kunsten en zijn eigen talent voor de piano betekende dat ik pianoles moest nemen in mijn jeugd. Ik haatte het, waarschijnlijk om dat het moest, maar niet omdat ik niet muzikaal was. Later begon ik met trompetlessen bij Clara de Vries, die in die tijd bekend stond als een van de beste trompettisten van Nederland en haar orkesten met alleen vrouwen. Ze was geweldig en was precies de inspiratie die ik nodig had. Ik leerde genoeg van haar om er plezier in te krijgen en werd lid van verschillende bands voor ik in dienst ging. Tijdens mijn diensttijd speelde ik in de band van het regiment’. |
Geen onderduik
Clara was zich ervan bewust wat er gebeurde met de Joden om haar heen, en toch ging ze niet in onderduik. Ze leek zich te hebben neergelegd bij het lot en schreef in een afscheidsbrief aan haar vriendin Annie van ’t Zelfde op 1 september 1942:
“uitstel heb ik niet meer gekregen, ze komen je nu gewoon van je bed af […] halen. Ik ben er geheel op voorbereid en op geprepareerd. Annie, als ik je soms niet meer mocht zien, vaarwel en leef gelukkig“.
Ze werd met haar ouders op 15 oktober 1942 naar Westerbork overgebracht en ging vier dagen later naar Auschwitz. Daar kwam ze op 22 oktober 1942 aan en werd dezelfde dag vermoord.
Clara de Vries is een van de vrouwen die geportretteerd werd in 1001 Vrouwen uit de Nederlandse Geschiedenis, een boek dat in februari 2013 uitgekomen is.
bron:
www.joodsmonument.nl,
historici.nl,
keepswinging.blogspot.com,
“Familiebericht”. “De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad”. Hilversum, 05-09-1935. Geraadpleegd op Delpher op 20-07-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011171978:mpeg21:a0104
illustratie:
“Familiebericht”. “De Gooi- en Eemlander : nieuws- en advertentieblad”. Hilversum, 05-09-1935. Geraadpleegd op Delpher op 20-07-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011171978:mpeg21:a0104
Clara de Vries, collectie familie Eliazar. Met dank aan Christine Eliazar.
gepubliceerd:
4 maart 2016
laatst bijgewerkt:
10 juni 2021