Hij was een kleurrijk zakenman, Bram van Leeuwen, die in zijn nadagen op een jacht bij Saint Tropez te vinden was. Hij overleed in Malaga op 27 mei 2001 en hij werd geboren als Abraham van Leeuwen in Rotterdam op 18 juli 1918.
Bram had een Joodse vader, David Abraham van Leeuwen (Tiel, 7 december 1878 – Rotterdam, 16 november 1918) die overleed toen Bram nog maar vier maanden oud was. Hij werd opgevoed door zijn niet-Joodse moeder, Hendrika Maria Sophia Broeksmit (Rotterdam, 7 juni 1887). Vader David was borstelfabrikant en het gezin woonde voor 1916 op de Prins Hendrikkade, vanaf juli 1916 op de Maaskade 134a, waar Bram geboren werd, en moeder woonde met Bram vanaf 1920 in op de Vijverhofstraat 133b, vanaf juni 1921 op de Bilderdijkstraat 84a en vanaf mei 1929 op de Aelbrechtskade 134c. Rotterdam was daarmee de stad van Brams jeugd.
De moeder van Bram verhuurde woonruimte, maar dit bracht weinig op. Bram groeide op in armoedige omstandigheden. Het verhaal dat hij over deze tijd zelf vertelde ging over het feit dat hij als een van de twee arme kinderen op school boeken van de school te leen kreeg en deze voor gebruik gekaft moesten worden. Dat vond Bram vernederend en volgens zijn zeggen gaf dit hem de drive om rijk te willen worden. Hij stichtte een aantal bedrijven, zoals Lekturama en het Nederlandse Talen Instituut en verkocht deze zaken op het juiste moment aan het Vendex-concern van Anton Dreesmann. Daardoor had Bram zijn schaapjes op het droge.
Maar voor dat zover was had Bram als opleiding de HBS afgemaakt en hij ging de journalistiek in. Die loopbaan eindigde in 1941. Zijn Joodse afkomst had bij de opvoeding van Bram nauwelijks een rol gespeeld, maar tijdens de bezetting bleek zijn Joodse afkomst wel een rol te spelen en werd hem niet toegestaan om in de journalistiek te werken. Maar zelf stelde hij ook dat wellicht zijn homoseksualiteit de achtergrond was van dit ontslag. Het antwoord op dit ontslag was voor Bram de oprichting van het Nederlandse Talen Instituut – tijdens de oorlog.
Volgens zijn eigen zeggen werkte hij in de avonduren aan het NTI. Van Leeuwen begon met het aanbieden van een cursus Engels omdat het, zoals hij stelt in zijn autobiografie Vecht voor je geluk zoals ik, verboden was om naar de Engelse radio te luisteren. Een verkapte vorm van verzet, volgens hemzelf. Het andere verzet waar hij later over sprak was het verzamelen van Duitse kranten die naar Engeland gesmokkeld moesten worden. De bezetter vertelde hij dat hij de kranten nodig had voor zijn werk als journalist.
Voor het aanbieden van de cursus Engels kreeg hij overigens uitsluitend toestemming als hij ook een cursus Duits opzette. Op 1 februari 1941 verscheen dan ook een advertentie van het Nederlandsch Talen Instituut te Rotterdam voor een cursus Duitsch – te leren in 7 maanden en die werd dus aangeboden door een Rotterdammer met twee Joodse grootouders.
Het bedrijf floreerde en in 1947 draait Van Leeuwen door malversaties met de belastingen voor zeven maanden de bak in. Wanneer hij daar uit komt bouwt Bram het NTI weer op en sticht een aantal andere bedrijven, zoals Keurkoop en Lekturama en het Centraal Bureau voor Psycho-analytische Adviezen. Vanwege zaken met dit laatste bedrijf die niet klopten ging Van Leeuwen weer de bak in, nu voor negen maanden. In 1980 verkoop hij zijn bedrijven voor 300 miljoen gulden aan het Vendex-concern. Bram is binnen en hoeft nooit meer te werken.
Dat Bram van praal en pracht houdt is duidelijk. Relaties hielpen hem aan de titel ‘Prince de Lignac’, waarmee hij de prins is van een dorp in midden-Frankrijk met zo’n 500 inwoners. Zijn homoseksualiteit en zijn rijkdom steekt Van Leeuwen niet onder stoelen of banken. Op de nationale TV laat hij uitgebreid zijn leven zien, en men vergaapt zich aan de rijkdom én aan de houseboys op zijn boot. Over zijn homoseksualiteit meldde hij dat dit hem in het zakenleven nooit enige beperkingen had opgelegd, maar wel in het maatschappelijke verkeer. In een interview in 1988 meldde Van Leeuwen dat hij tevreden was met zijn leven. Hij was onafhankelijk en had aanzien. Zijn Joodse afkomst leek voor Bram in zijn leven, op de oorlogsjaren na, nauwelijks een rol te spelen.
bron:
Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart David Abraham van Leeuwen
Bevolkingsreconstructie Zuid Holland 1811 – 1930 via https://genealogie.voorouder.nl/getperson.php?personID=I118423&tree=voorouders (geraadpleegd 2 september 2018) https://plazilla.com/page/4294976210/abraham-van-leeuwen-alias-prince-de-lignac
“Advertentie NTI”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 01-02-1941. Geraadpleegd op Delpher op 01-10-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002642:mpeg21:a0057
“‘Huilen in een Rolls Royce is gezelliger’ Ex-Rotterdammer en multimiljonair Bram van Leeuwen verliet even de Middellandse Zee om boek over zijn uitbundige leven te promoten Door Jan Booister”. “Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad”. Rotterdam, 16-11-1988. Geraadpleegd op Delpher op 03-10-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010962977:mpeg21:a0223
Illustratie:
“Advertentie NTI”. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 01-02-1941. Geraadpleegd op Delpher op 01-10-2018, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011002642:mpeg21:a0057
laatst bijgewerkt:
3 oktober 2019